Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

(ST) In Christi nomine. Anno ab incarnatione domini nostri Iesu Christi millesimo octuagesimo oc | tavo, mense martius, inditione undecima. Comutatio bone fidei nosscitur esse contr | acta ut vice emptionis obtineat firmitatem eodemque nexu obligat contraentes (a). Placu (b) it itaque, bona convenit voluntas inter Ambrosium presbiterum et prepositum de ordine Sancti Alexandri (c) | Pergamensis Ecclesie, nec non et inter Vuilielmum filium Alberti de eadem civitate ut in Dei nomine (d) | debeant dare, sicut a presenti dedit in primis ipse Ambrosius presbiter et prepositus eidem Vui | lielmo comutatori suo in causa comutationis nomine suo iure presenti die hab | endum, id est petia una de terra vidata iuris ipsius ecclesie vel canonice Sancti Alex | andri, et est posita foris predicta civitate in loco qui dicitur Zapello; coeret ei: | a mane Vuiliemi, a meridie prefati Sancti Alexandri, a sera Sancte Grate, a montes via et est | area eius per iustam mensuram tabulas decem et octo. Quidem ad vicem recepit ipse | Ambrosius presbiter et prepositus ad partem predicte ecclesie vel canonice ab eodem Vuilie | lmo comutatore suo similiter in causa comutationis nomine presenti die iur | is predicte ecclesie habendum, id est petia una de terra, que est sedimen cum edi | fitiis super habente, vinea, campum et clausura simul tenente, iuris ipsius Vui | lielmi comutatoris sui, et est posita in loco et fundo Calcinate et fit recta et la | borata per Bertarum masarium; coeret ei: a duabus partibus via et ab aliis duabus |Alberti et Celsi presbiteri; et est per iustam mensuram (e) tabulas duecenti. Quidem, et ut ordo | legis deposscit, ad hanc previdendam comutationem accessit super ipsas petias (f) terre | ad previdendas et estimandas id est Otto subdiaconus de ordine predicte ecclesie| et missus ipsius Ambrosi presbiteri et prepositi, una cum tribus aliis hominibus Deum timentibus esti | matoribus, quorum nomina sunt Lazarus et Gislebertus germani et filii quondam Attoni, et Leobar | dus filius quondam Ottoni, de eadem civitate, quibus omnibus rectum comparuit et ipsi esti | matores estimaverunt et dixerunt eo quod melioratam et ampliatam rem acciperet | ipse Ambrosius presbiter et prepositus ad partem eiusdem ecclesie ab eodem Vuilielmo comutato | re suo quam ei daret, et hec comutatio inter eos legibus ac firmiter fieri potest. | Has autem petias terre superius dictas vel comutatas cum superioribus et inferi | oribus seu cum finibus et accessionibus suarum in integrum ipsi comutatores sibi unus alte | ri in vice comutationis tradiderunt, fatiendum pars parti a die presenti quod ut | supra in comutatione dederunt cum heredibus et successoribus suorum iure proprieta | rio nomine quicquid voluerint sine omni unius alterius suorumque heredibus vel successo | ribus contraditione. Et spoponderunt se ipsi comutatores sibi unus alteri cum heredibus | vel successoribus suorum suprascriptas petias terre omni tempore ab omni contradicente homine defensare; unde | penam inter se posuerunt ut si quis ex ipsis aut heredibus vel successoribus suorum se de hac comutatio | ne removere quesierit et non permanserint in eis omnia qualiter supra legitur, vel si ab unoquoque | homine iam nominatas petias terre sicut supra legitur non defensaverint, tunc illa pars que hoc non | conservaverit (g) componat parti fidem servanti penam nomine suprascriptes peties terre in duplum | in eisdem vel in consimilis locis sub estimatione meliorata, quia sic inter illos convenit. | Unde due caitule comutationis uno tenore scripte sunt. Actum suprascripta civitate Pergamo (h).
Signum # manus suprascripti Vuilielmi qui hanc cartulam comutationis fieri rogavit.
+ Otto clericus missus ut supra subscripsi.
Signum ### manibus suprascriptorum Lazari et Gisleberti seu Leobardi estimatoribus | qui super ipsas petias terre accesserunt et estimaverunt ut supra.
Signum ##### (i) manibus Lanfranci et Alberti seu Leoni atque Iohanni et Adam testes.
+ Arnaldus iudex interfui et subscripsi.
(ST) Lanfrancus notarius scripsi, post traditam complevi et dedi.

(a) -s nell'interlineo.
(b) -u- nell'interlineo per mancanza di spazio in fine rigo.
(c) -i nell'interlineo per mancanza di spazio in fine rigo.
(d) -e nell'interlineo sottostante presso il margine destro per mancanza di spazio in fine rigo.
(e) A p(er) iusta(m) p(er) m(en)sura(m)
(f) -s nell'interlineo.
(g) A c(on)servaverint
(h) -o nell 'interlineo per mancanza di spazio in fine rigo.
(i) I tratti verticali del signum, legati tra loro da linee orizzontali continue, sono 13 invece che 15.

Edizione a cura di Giuliana Ancidei
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis