Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

(SN) Anno ab incarnacione domini nostri Iesu Christi millesimo centesimo quadragesimo secundo, mense septembris, indicione sesta. Presentia bonorum hominum quorum nomina subter l(eguntur), per lignum et bergamenam quod sua tenebat manu, do(m)nus Iohannes, Dei gratia Laudensis episcopus, | investivit per pignus Ubertum de Casetti nominative de cunctis rebus quoquomodo pertinentibus ad ipsum episcopatum qualibet ratione vel iure in locis infranominatis, videlicet de illis rebus quas detinet nunc suprascriptus episcopatus vel detinentur per ipsum, id est in locis et in curtibus | de Codogno et de Runco et Luviraga atque Castellione et Sancto Martino in Strada et Orio seu Galgagnano et de medietate Summarive et de hoc quod habet idem episcopatus in Vultulina et ultra Cumum et in aliis locis episcopatus Laudensis, preter hoc quod habet suprascriptus episcopatus ad Cavenagum et preter | braidas et prata et fictum que ipse do(m)nus episcopus detinet ad duo milliaria circa Laudem et preter res invassalatas quas idem episcopus habet in episcopatu Laudensi vel extra, eo videlicet ordine posuit pignori iam dictus episcopus suprascripto Uberto ut ipse Ubertus aut sui heredes habeant usum|fructum et gaudimentum et quicquid de iamfatis rebus exierit aliquo iure vel usu vel ratione causa emptionis preter fodrum et res ecclesiasticas, id est quod non debet idem Ubertus fodrare rusticos et ecclesias, set habeat suprascriptarum rerum usumfructum et gaudimentum et proficuum et quicquid | de suprascriptis rebus exierit a proxima die kalendarum aprilis que est de indicione sesta usque ad octo annos, facientes exinde ipse Ubertus et sui heredes aut cui dederint de predicto usufructu et (a) de predicto gaudimento et proficuo suprascriptarum rerum quicquid voluerint, sine contradictione ipsius | do(m)ni episcopi eiusque successorum, eodem do(m)no episcopo ac eius successoribus semper in auctoritate et defensione manentibus ç(um) usu et ratione de predicto pignore et gaudimento et proficuo et usufructu eiusdem pignoris dato et concesso eidem Uberto nomine vendicionis suprascriptarum rerum positarum | in suprascriptis (b) locis et curtibus suprascriptorum locorum. Et convenit inter eos quantum de suprascripto pignore per guerram communem vel per regem iacuerit guastum, tantum temporis teneat suprascriptus Ubertus per pacem vel sui heredes cum laborabitur; et convenit inter eos ut si ipse Ubertus perdiderit per guerram communem de Medio|lano et Laude quam habeant cum Cumo, quod non habeat gaudimentum et proficuum de Vultulina, et de hoc quod idem episcopatus ultra Cumum habet debet idem episcopus eidem Uberto dare argenti denariorum bonorum Mediolanensium veteris monete libras sex in curte et in loco de Cavenago et ibi | debet suprascriptus Ubertus predictas libras sex habere, ita quod suprascriptus Ubertus non debet se intromittere de Vultulina et de hoc quod idem episcopatus habet ultra Cumum per guerram suprascriptam nisi voluerit; et promisit idem do(m)nus episcopus suprascripto Uberto quod debet disbregare Runcum et Codognum ab Arialdo de | Goldiniga et eius sociis, et promisit similiter ipse do(m)nus episcopus eidem Uberto quod debet ei dispiliare Luviragam et Orium ab Tathone Panicia et ab Alberico gastoldo et quod debet disbregare Castellionem ab Senpretto et eius sociis et quod debet dispiliare Sanctum | Martinum in Strada ab Redaldo de Porta Nova et debet disbregare similiter totum hoc quod habent in Summariva preter illud quod tenet filius Gariardi Bonatto. Et hec omnia promisit iam dictus episcopus eidem Uberto esse dispilliata dehinc ad octavam sancti Andree proxime | venientis, et si non potuerit suprascriptus episcopus eidem Uberto suprascriptas res dispilliare ut supra l(egitur), tunc debet suprascriptus episcopus ei restaurare da(m)pnum in loco et curte de Cavenago quod inde habuerit. Item inter eos convenit quod suprascriptus episcopus debet adiuvare et defendere eundem Ubertum de suprascriptis rebu[s]|[et] excommunicare illum qui noluerit stare ad ratione[m] ç(um) eodem (c) Uberto; et convenit similiter quod si fictum vel redditus remanserit ultra terminum quod non sit rescossum infra predictum terminum, quod ipse Ubertus debet habere et exigere; item convenit quod ipse Ubertus debet | facere placita que nunc sunt vel que fuerint orta eidem episcopatui si voluerit et faciat dispendium et habeat lucrum vel da(m)pnum, et si placita illa suprascriptus Ubertus facere noluerit, tunc suprascriptus episcopus suo dispendio faciat illa et habeat da(m)pnum et proficuum; et promisit suprascriptus Ubertus eidem episcopo quod non | debet dare predictum pignus ad hominem de Mediolano vel de eius commitatu; et convenit inter eos similiter quod ipse Ubertus debet buscos eiusdem episcopatus, finito termino octo annorum, ita bonos dimittere quales invenerit, scilicet de eadem folia, et quod ipse Ubertus debet accipere | mendancias hominum suprascripti episcopatus sicuti usus et racio expostulat et si ultra acceperit in laude consulum debet stare; et stetit et convenit inter eos quod idem Ubertus debet dimittere suprascriptum pignus non deterioratum in sua culpa et ultra predictum terminum non debet tenere. Et d[e] suprascriptis | rebus tribus, videlicet de buscis, de æadem folia dimittendis et de mendanciis ultra modum non accipiendis et de rebus episcopatus in sua culpa non deterioratis reddendis et ultra terminum non tenendis, dedit guadiam suprascriptus Ubertus eidem do(m)no episcopo in pena dupli | de da(m)pno quod episcopatus inde habuerit, et posuit inde fideiussorem in eadem pena Gariardum Muncio, qui obligavit se et pignora sua suprascripto episcopo in suprascripta pena, usu et ratione. Et ibi statim iuravit Vuibertus filius suprascripti Uberti, per se et per parabolam suprascripti Uberti patris sui et per eorum heredes, | quod dimittent suprascriptum pignus finito termino suprascripto et quod non dederint alicui qui teneat suprascriptum pignus ultra prefatum terminum, si Deus eum adiuvet et illa sancta Dei evangelia, et propter vendicionem et concessionem suprascripti ususfructus et gaudimenti sive proficui quod exierit de | predicto pignore suprascripti episcopatus quod ipse do(m)nus (d) eidem Uberto concessit sive vendidit, dedit iam dictus Ubertus eidem episcopo argenti denariorum bonorum Mediolanensium nove monete libras trecentum, eo ordine ut, finito termino suprascripto, sors et capud suprascriptorum de|nariorum sit finitum et extinctum, ita ut predictus Ubertus amplius (e) non possit suprascriptos denarios petere et ut res suprascripte a vinculo pignoris sint absolute. Unde due cartule uno tenore scripte sunt. Factum est hoc in arengo publico in pascali Sancti Bassiani qui d(icitu)r | Foras, assistentibus ibi consulibus et clero atque populo, feliciter. + Ego Iohannes Laudensis episcopus interfui et a (f) me facta (g) subscripsi. + Ego Lanfrancus maioris ęcçlesie prepositus interfui | et subscripsi. § Ego Iohannes (h) maioris ecclesię sacerdos subscripsi. § Ego Vuinizo archidiaconus (i) subscripsi. + Ego Lanfrancus maioris ecclesię subdiaconus interfui et subscripsi. Ego Iohannes Vacca maioris ęcclesię acolitus interfui et subscripsi. | Ego Iohannes p(re)p(ositus)Sancti Laurencii interfui et subscripsi.
Interfuerunt Guinizo de Fanciago et Henricus Medicus et Bonusiohannes de Overgnaga et Petrus Gatto et Ugo Ricio et Petrus Lomelino et Tedaldus Iudei et Rogerius Cavradosso et Iohannes Rustigonis et Boso filius Silonis et Albertus Perpethagna et Scilinus et Percignocco et quamplu|res alii interfuerunt testes.
Interfuerunt etiam consules qui tunc temporis erant, videlicet Guido de Cuzigo et Engezo de Abbonis et Oldradus iudex et Gariardus Muncio et Amizo Sacco et Guido Guintero, quibus assistentibus predictus episcopus iam dictus pignus taliter | fecit ut supra.
(SN) Ego Algisus iudex et notarius sacri palacii interfui et subscripsi.
(SN) Ego Otto iudex ac missus do(m)ni tercii Lotharii imperatoris interfui et subscripsi.
(SN) Ego Erlenbaldus causidicus rogatus hanc car(tulam) concessionis et vendicionis scripsi, post traditam complevi et dedi.

(a) et tachigrafico nel sopralineo.
(b) positarum suprascriptis in A.
(c) -o- corretta da d
(d) Segue depennato Ubertus
(e) amplius Ubertus con segno di inversione; segue ripetuto amplius
(f) a ritoccata dalla stessa mano.
(g) f- ritoccata dalla stessa mano.
(h) Seguono tre lettere erase.
(i) archi- nel sopralineo.

Edizione a cura di Ada Grossi
Codifica a cura di Ada Grossi