Lombardia Beni Culturali
53

Carta libelli

1135 gennaio 13, Milano.

Bombello del fu Bombello Tinctor, sua madre Isabella e sua moglie Basla, tutti di Milano, avendo Basla l'autorizzazione di Gualterio, giudice e missus del re Lotario III, danno a titolo di livello ventinovennale e successivamente perpetuo a Pietro detto de Mamma, anch'egli di Milano, la sua porzione dei beni, di proprietà di S. Siro e da loro tenuti a titolo di livello, la metà della terra chiamata de Quinto, la metà della terra di Domenico Sapio e la metà di tutti i beni che Isabella ebbe in eredità da suo zio Pietro Bello Oculo, tutti situati in Villamaggiore e nel suo territorio, sia dentro che fuori della villa, con l'obbligo di pagare a s. Martino il censo annuo di un denaro e una candela, cui subito Bombello, sua madre e sua moglie rinunciano. Pietro dà a Bombello, Basla e Isabella per i suddetti beni ventisei lire e mezza di denari buoni milanesi d'argento. Inoltre Bombello dà guadia a Pietro che farà dispiliare i suddetti beni e che li difenderà per i due anni successivi alla stipulazione della pace tra Milano e Pavia, stabilendo come fideiussori suo fratello Pirotto e Arnolfo figlio di Materno Tinctor.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 554, n. 51 [A]. Copia del principio del sec. XIX, BNBMi, Mss. Bonomi, AE XV, 20, pp. 169-172, n. 59 [B]. Regesto, ASMi, Catalogo delle pergamene, vol. III, fasc. 53. Sul verso, di mano coeva X: § Carta vendicionis facte per Bonbellum Tintorem in manu Petri de Mama, de terris de Vicomaiore, | facta .MCXXXV.; aggiunta di altra mano coeva W su rasura: .XIII. ianuarii aggiunta di altra mano coeva Y: facta est; di mano coeva Z: .XXXI.; di mano forse del notaio: Libellum Petri de Mamma de rebus in loco Vigomaiore; segnatura Bonomi: 51. MCXXXV; altra mano moderna (fine XVII s., reg. 66): Y8; altra mano recente: 1135, 13 gennaio, indizione XIII.

Pergamena di mm. 206 x 329 in discreto stato di conservazione. Sbiaditura e abrasione dell'inchiostro nel lato destro, qualche macchia.

(ST) Anno dominice incarnationis milleximo centeximo trigeximo quinto, terciodecimo die mensis ianuarii, indictione terciadecima. Placuit atque convenit inter Bombellum, filium quondam item Bombelli Tinctoris, | atque Ysabellam, matrem et filium, seu Baslam ****, coniugem suprascripti Bombelli, suprascripto Bombello consentiente eidem matri et coniugi sue, atque eidem Ysabelle similiter consentiente Piroto, alio filio et mundoaldo suo, et ipsa | Basla **** interrogata a Gualterio, iudice et misso domni tercii Lotharii regis, si ab ipso iugale suo vel ab alio homine ullam pateretur violentiam an non, in cuius presentia et testium certam fecit professionem et manifesta|tionem eo quod ab ipso iugali et mundoaldo suo vel ab alio homine nullam patiebatur violentiam, nisi sua bona et spontanea voluntate hanc cartam libelli facere visa est; nec non et inter Petrum qui dicitur de Mamma, omnes de civitate Mediolani, | ut in Dei nomine debeant dare, sicut a presenti dederunt, suprascripti iugales et mater eidem Petro ad habendum et tenendum seu censum reddendum, libellario nomine, usque ad annos viginti et novem expletos et deinde in antea, usque in perpetuum, | hoc est omnes casas et res territorias illas, iuris Sancti Syri et eorum (a) libellarias, sicut ipse Bombellus in sua portione detinere videtur, et nominative medietatem de tota terra illa, que dicitur de Quinto, et de medietate de terra illa de Dominico Sapio, | et de medietate de tota illa terra, que advenit per successionem eidem Ysabelle ex parte Petri Belloculo, patrui sui, reiacentes in loco et fundo Vigomaiore, et in villa et foris, in eius territorio et pertinentia, omnibus | et ex omnibus, quantum ipse Bombello (b) in sua portione usque modo tenuit, una cum suprascripta medietate de terra de Quinto et medietate de terra de Dominico Savio et medietate de terra, que advenit per successionem eidem Ysabelle ex parte quondam Petri | Bello Oculo, de suprascripto loco, sicut per mensuram et coherentias inveniri potuerint in eodem loco Vigomaiore et in villa et in territorio, in integrum; ea ratione uti amodo in antea, usque in suprascripto constituto, habere et tenere debeat ipse Petrus | et eius heredes vel cui dederit prefatas res omnes, ut supra legitur, et facere exinde, tam superioribus quam inferioribus seu cum finibus et accessionibus suis, in integrum, libellario nomine, quicquid ei fuerit utile, ita ut aput eos non peiorentur. Et per|solvere exinde debet ipse Petrus eisdem iugalibus et matri censum singulis annis, usque in suprascripto constituto, per omnem festum sancti Martyni argenti denarium bonum unum et candelam unam. Et promisserunt suprascripti iugales et mater (c), una cum eorum | heredibus, suprascriptas res omnes, ut supra legitur, defendere et guarentare ab omni homine, cum usu et ratione, secundum morem libellarie, eidem Petro et suis heredibus vel cui dederit. Ibique statim, finem fecerunt suprascripti venditores eidem Petro | de suprascripto denario et candela de ficto, quod legitur in suprascripto libello. Alia superinposita inter eos exinde non fiat. Penam vero inter se posuerunt ut quis ex ipsis aut eorum heredibus se de hac convenientia libelli removere presumpserit, et non perman|serit in his omnibus, ut supra legitur, tunc componat (d) illa pars, que hoc non servaverit, parti fidem servanti, pene nomine, argenti denariorum bonorum Mediolanensium libras quinquaginta et tres, et insuper in eadem convenientia libelli permaneat. | Et pro suprascriptis omnibus rebus acceperunt suprascripti mater et iugales ab eodem Petro argenti denariorum bonorum Mediolanensium libras viginti et sex et dimidiam. Quia sic inter eos convenit. Actum suprascripta civitate Mediolani.
Signa +++ manuum suprascriptorum Bombelli et Ysabelle atque *** Basle ***** (e), coniugis suprascripti Bombelli, qui hanc cartam libelli, ut supra fieri, rogaverunt et suprascriptos (b) Bombello eidem matri et coniugi sue consensit.
Signum + manus suprascripti Piroti, qui eidem matri sue consensit et in hanc cartam manum posuerunt (b).
(SM) Ego Gualterius iudex ac missus domni tertii Lotharii regis eandem feminam interrogavi ut supra et subscripsi. (SM) Ego Raymundus causidicus interfui et subscripsi.
Signa +++ (f) manuum Malnevodi Russo, Rogerii Primicerii, Viviani qui dicitur Materni, Romedii qui dicitur de (g) Sesto atque Rogerii et Tedaldi seu Villani, germanorum suprascripti Petri de Mamma, testium.
Ibique statim, presentia suprascriptorum testium, dedit guadiam ipse Bombello (b) eidem Petro quod si suprascripte res sunt inpignate aut invasate in alia parte, dispiliare et disvasare habet, et si discordia vel intencio ei advenerit vel suis heredibus | de suprascriptis rebus, amodo usque ad duos annos proximos venientes post pacem factam palam inter Mediolanum et Papiam, defendere et guarentare habet, cum iure et racione; et sic posuit fideiussores suprascriptum Pirotum, fratrem suum, et Ar|nulfum, filium Materni Tinctoris, usque in penam dupli suprascripti pretii.
(ST) Ego Ardericus iudex scripsi post traditum complevi et dedi.


(a) Lettura incerta, probabilmente corretto su eius.
(b) Così A.
(c) et mater nell'interlinea.
(d) componat con un solo segno abbreviativo generico su -o-.
(e) Basle pare aggiunto in un secondo momento in uno spazio lasciato in bianco più ampio del necessario.
(f) Così, senza corrispondenza fra il numero delle croci e quello dei nomi.
(g) d- corretta da altra lettera, come pare.

Edizione a cura di Anna Maria Rapetti
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi

Informazioni sul sito | Contatti