Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

(ST) Anno ab incarnacione domini nostri Iesu Christi milleximo centeximo nono decimo, primo die mensis madii, indicione duodecima. In Christi nomine. Placuit atque convenit inter Bellonem filium quondam Alberici de civitate Papia necnon et inter Ambrosium presbiterum et prepositum | canonice ecclesie Sancti Laurentii de civitate Mediolani ut in Dei nomine debeat dare sicut a presenti dedit ipse Bello eidem preposito ad partem ipsius ecclesie ad habendum et tenendum seu censum reddendum libellario nomine usque ad annos vigin|ti novem expletos et deinceps usque im (a) perpetuum, hoc est sortes duas de terra iuris Sancti Siri, reiacentes in loco et fundo Floriano et Concorezo vel in eorum territoriis, quas ipse Bello inter ceteras res per beneficium ex parte episcopatus Sancti Siri de|tinere videtur et fiunt recte et lahorate per Petrum qui dicitur Bononis et Amizonem Rufum massarios de eodem loco in integrum, et sunt predicte sortes tam terre arabiles quam vinee et prata et silve seu gerbi et pascua in integrum. Prima pecia | de iamdicta terra dicitur ad Clausum, et est pertice tres et tabule quatuor et dimidia: est ei a mane et a meridie (b) predicte ecclesie Sancti Laurentii, a sero via. Secunda pecia est ibi prope, et est pertice tres et tabule tres: est ei a mane rivus, a meridie et sero et monte ipsius ecclesie Sancti Lau|rentii. Tercia pecia similiter ibi prope: est pertice septem et tabule quatuor, a mane et sero via (c), a meridie Petri Blanci. Quarta pecia similiter est ibi prope, pertice quatuor et tabule due: est ei a mane flumen, a meridie Sancti Stephani, a sero via. Quinta dicitur in Vineale, et est pertice due et | pedes sex, a mane et meridie via, a sero Sancti Stephani. Sexta ibi prope (d): coheret ei a mane Petri Blanci, a meridie via, a sero monasterii Gisonis, et est pertica una et tabule sex. Septima cum vinea insimul tenente est pertice due et tabule sex et dimidia: est ei a mane via, a meridie monasterii Gisonis, a sero Sancti | Stephani. Octave pecie coheret a mane monasterii Gisonis, a meridie et sero via, et est pertica una et tabule quinque et dimidia. None pecie est a meridie et sero via, et est pertice due et tabule due. Decima pecia dicitur de Cambio, et est pertice due et tabule octo, a mane via, a meridie et sero Bellonis Cagastra|cia. Undecima dicitur de Valle, pertica una et tabule undecim: est ei a mane Bellonis Cagastracia, a meridie Arderici de Pudriano et Sancti Stephani. Duodecima pecia dicitur Peruglo, et est pertica una et dimidia: est ei a mane Petri Blanci, a meridie via (e), a monte Gandulfi Sacci. Terciadeci|ma dicitur de Paxone, et est pertice due et tabule decem et novem et dimidia: est ei a mane Sancti Stephani, a meridie Girardi, a sero via. Quartadecima dicitur Rotundus in Peruglo, et est pertice tres et tabule viginti: est ei a mane via, a meridie Sancti Stephani, a monte Gandulfi. Quintadecima dicitur de Spino, | et est pertice quattuor et tabule due: est ei a mane Petri Blanci, a meridie via, a sero Gotefredi. Sextadecima est similiter in Peruglo, et est pertice tres: coheret ei a mane Sancti Stephani, a monte monasterii Gisonis. Septimadecima dicitur de Vulpana, et est pertice due et tabule septem, et est ei a mane (f) Arderici de Pu|driano, a sero Sancti Stephani. Octavadecima similiter dicitur de Vulpana, et est pertice due: est ei a sero de Biciciis, a monte via. Nonadecima ibi prope, et est pertica una et tabule quatuordecim: est ei a sero via. Vigexima similiter dicitur de Vulpana, et est pertice decem et tabule undecim: coheret ei a mane Martini Mel|larii et Petri Blanci, a meridie monasterii Gisonis. Vigexima prima ibi prope, et est pertice due et tabule viginti et una: est ei a mane monasterii Gisonis, a meridie Oldradi Camarlengi. Vigexima secunda dicitur in Ariasco, et est pertice quinque et tabule novem: est ei a mane et sero et monte Bellonis Cagastracia. Vigexima tercia est ibi prope, et est per mensuram iustam pertica una et tabule octo: est ei a monte Bellonis Cagastracia. Vigexima quarta ibi prope, et est tabule sedecim. Vigexima quinta dicitur de Monacheda, et est pertice quatuor: est ei a monte via. Vigexima sexta dicitur in Erasco, et est pertice | quattuor et tabule due: est ei a mane Sancti Stephani, a monte monasterii Gisonis. Vigexima septima similiter dicitur in Erasco, et est pertice quattuor et tabule sedecim: est ei a monte Petri Blanci. Vigexima octava dicitur -------- et est pertice due: est ei (g) a mane via, a meridie monasterii Gisonis, a sero Sancti Stephani. Vige|xima nona dicitur de Montexello, et est pertica una et tabule tres: est ei a mane Sancti Stephani, a meridie monasterii Gisonis, a sero via. Trigexima pecia dicitur de Pradelione, et est pertice due et tabule decem: coheret ei a mane vallis, a meridie et sero Sancti Stephani, a monte via. Trigexima prima dicitur Runcus Novus, et | est pertice ----- et tabule quattuor: est ei a mane fossatum, a meridie Martini Mellarii, a sero Petri Blanci. Trigexima secunda dicitur de Gabeto, et est pertice due et tabule quinque: est ei a mane Belexani de Zavanasco, a sero Gandulfi, a monte Ag[in]ulfi. Trigexima tercia dicitur de Berceda, et est pertice tres et tabule | quinque: est ei a mane Aginulfi, a monte Lanfranci Ariprandi. Trigexima quarta pecia dicitur ad Pradelionem, et est pertice tres et tabule decem et novem: est ei a mane fossatum, a meridie Bellonis Cagastracia, a sero Ottonis de Zibidi. Trigexima quinta dicitur in Albareto, et est pertice tres et tabule decem: est ei a mane | Iohannis Mandrini et Amizonis Ariberti, a sero fossatum et eiusdem Amizonis. Primum pratum dicitur Clausum, et est pertice due et tabule undecim: est ei a mane rivus, a meridie Sancti Stephani, a sero fossatum. Secundum dicitur in Isella, et est tabule decem et novem: est ei a mane et meridie ipse rivus. Tercium pratum dicitur ------, | et est pertice quattuor et tabule septem: est ei a mane et sero aqua. Quartum pratum dicitur Paule et Vaicetum de Post Casas, et est pertica una et tabule viginti: est ei a mane et meridie Arderici de Zibidi, a monte Gandulfi Sacci et Bellonis Cagastracia. Quintum pratum dicitur de Rovoxella, et est pertice due et tabule tre|decim: est ei a meridie Petri Blanci, a monte Arderici de Zibidi, a mane Girardi de Corliasco. Sextum pratum dicitur Ulmetum, et est pertice due et tabule decem et septem: est ei a mane Opizonis et Girardi, a meridie Ungari de Besate. Septimum pratum dicitur in Macredo, et est pertica una et tabule novem: est ei a mane | et meridie Petri Blanci, a sero aqua, a monte Girardi. Octavum pratum cum bosco qui dicitur de Cogozo est pertice quattuor et tabule octo: est ei a mane Petri Blanci, a meridie Alberti Floriani et monasterii Gisonis. Nonum est gerbum et est ibi prope, et est pertice due: est ei a sero et monte Sancti Stephani, a mane Opizonis Clerici. Decimum | pratum est similiter ibi prope, et est pertice quinque. Undecimum dicitur in Vulpariola, et est pertice due et tabule quattuor: est ei a meridie Sancti Stephani, a sero (h) Alberti Floriani, a monte monasterii Gisonis. Duodecimum pratum dicitur de Carnice, et est tabule decem et novem: coheret ei a mane Anselmi Renzonis, a meridie Amizonis Ru|fi. Terciumdecimum pratum cum bosco insimul tenente dicitur de Lipergi, et est pertica una et tabule quinque: est ei a mane Opizonis Clerici, a sero Amizonis Massariangi (i). Primum boscum dicitur Robore Vimella, et est pertice due et tabule novem: est ei a mane Amizonis Massariangi, a meridie monasterii Gisonis, a sero aqua. Secundus (a) dicitur | de Campedelle, et est pertica una et tabule quatuordecim: est ei a meridie Amizonis Rufi et Alberti Floriani, a sero monasterii Gisonis. Tercium boscum est similiter in Campedelle, et est pertice quinque et tabule due: est ei a meridie Ottonis Bicicii, a sero Bellonis Cagastracia. Quartum dicitur in Commune, et est pertice duodecim: est ei a mane | aqua, a meridie et sero monasterii Gisonis. Quintum boscum dicitur de Lagarero, et est pertica una: est ei a meridie monasterii Gisonis, a sero rivus. Sextum dicitur in Torclo, et est pertica una: est ei a mane monasterii Gisonis, a sero Girardi. Septimum dicitur in Valle, et est pertice due: est ei a mane monasterii Gisonis, a meridie Opizonis Clerici, a monte Bello|nis Cagastracia. Octavum boscum est in Concorezo et dicitur in Redizio, et est pertice due: est ei a mane et sero rivus, a meridie Opizonis, a monte Monasterii Maioris. Nonum boscum dicitur ad Lagarerum, et est pertice quinque: est ei a mane et meridie rivus, a sero monasterii Gisonis. Decimum dicitur in Torclo, et (l) est pertice quattuor, et | est ei a mane Gandulfi Sacci, a meridie Ungari de Besate, a sero rivus. Alia pecia est sedimen et iacet infra villam de Floriano, et est pertica una et tabule undecim: est ei a mane flumen, a sero Bellonis Cagastracia, sive ibi alie sint coherentie. Ea ratione uti amodo ipse Ambrosius prepositus vel sui in eadem | ecclesia successores ad partem ipsius ecclesie seu cui pars ipsius ecclesie dederit suprascriptas res omnes una cum accessionibus et ingressibus tam ad ipsas ripas aquarum quam ad alios ingressus seu communia et vicanalia colta et inculta, divisa et indivisa, qualiter aut quomodo suprascriptus Bello usque modo ipsas res detinuit, qua|les aut quante predicte res invente sunt vel inveniri potuerint cum superioribus et inferioribus suis et cum omnibus rebus seu condicionibus ad ipsam terram pertinentibus in integrum habere et tenere debeant et facere in eis et de eis usque ad prefatum tempus libellario nomine quicquid eis utilitatis fuerit, ita tamen ut per eos non peiorentur, et persolvere exinde debeant singulis annis fictum denarium unum; dato ipso denario et consigliato eidem Belloni aut suis heredibus vel eorum misso per se ipsum presbiterum et prepositum predicte ecclesie Sancti Laurentii vel ab eius in eadem ecclesia successoribus vel ab eorum misso alia super inposita inter eos non fiat. | Penam vero inter se posuerunt ut quis ex ipsis aut eorum heredibus vel successoribus se de convenientia hac libelli removere quesierit et non permanserit in omnibus que superius leguntur, tunc componat pars illa que non conservaverit parti fidem servanti pene nomine argenti ex meri (a) libras viginti, et insuper in eadem conve|nientia libelli permaneant. Quia sic inter eos convenit. Actum suprascripta civitate Papie, feliciter.
Signum + manus suprascripti Bellonis qui hunc libellum ut supra fieri rogavit.
Signa + + + + + (m) manuum Alberici et Bernardi atque Lanfranci qui dicitur Stampa et Stephani qui dicitur de Moriago et Arialdi qui dicitur de Modoetia seu Bosonis necnon Vuibelli, testium.
(ST) Ego Amizo iudex sacri palatii et missus regis interfui et tradidi (n) et rogatus subscripsi.
(ST) Ego Otto Besatensis notarius sacri palacii scripsi, post traditum complevi et dedi.
Ibi in eodem die et predictorum testium presentia, investivit predictus Bello iamdictum Ambroxium prepositum de predicto denario et refutavit in eo omnes res predictas et promisit se et suos heredes stare de predictis rebus predicte ecclesie aut cui dederit in auctoritate et defensione secundum | usum libelli; et accepit ipso (a) Bello pro predictis rebus et libello ab ipso preposito libras sex den(ariorum) bon(orum) quos Albertus qui dicebatur Crusta de suprascripta civitate Mediolani iudicavit predicte ecclesie et viginti duas libras de aliis denariis ipsius ecclesie; et pro hac presenti promissione launechild crosnam unam.

(a) Così A.
(b) et a meridie nell'interlinea.
(c) via su rasura.
(d) ibi prope nell'interlinea.
(e) Segue a sero cancellato.
(f) maine con i espunto.
(g) est ei nell'interlinea.
(h) sero corretto su monte cancellato.
(i) an nell'interlinea.
(l) et con segno abbreviativo.
(m) Non c'è corrispondenza fra il numero delle croci e il numero delle persone.
(n) Così per evidente svista: v. docc. precedenti.

Edizione a cura di Maria Franca Baroni
Codifica a cura di Valeria Leoni