Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

(ST) Anno dominice incarnationis milleximo centeximo quinquageximo quinto, mense ianuarii, indicione tertia. Comutatio bone fidei noscitur esse contractus ut ad invicem emptionis optineat firmitatem eodemque nexu | obligat contrahentes. Placuit itaque bona convenit voluntate inter Andream (a) presbiterum ac prepositum ecclesie Sancti Stefani sita in loco Vicomercato, ibi astante et laudante Anrrico Capitaneo et suprascripte ecclesie ad|vocato, nec non et inter Petrum qui dicitur Fidelis et Beleldam iugales de suprascripto loco, illi que supra Belelde consentiente suprascripto Petro iugali et mundualdo suo et subter confirmante (b) et ut legis habet actoritas una cum notitia de parentibus suis que supra Belelde quorum | nomina subter leguntur, a quibus interrogata et inquisita est si ab ipso iugali et mundualdo suo vel ab alio homine ullam pateretur violentiam an non, in quorum presentia et testium certam fecit profesionem et manifestationem eo quod ab [suprascripto iuga]|li et mundualdo suo vel alio homine nullam patitur violentiam nisi sua spontanea voluntate hanc comutationis cartam facere visa est. In primis dedit ipse (c) prepositus eisdem iugalibus in causa comutationis presenti die suo iure [habendum, hoc]| est duo sestaria ficti et argen(ti) den(ariorum) bon(orum) Mediol(anensium) solidos quadraginta et tres iuris suprascripte ecclesie, quod autem fictum erat in sedimine uno et quod sedimen erat suprascripti Petri, reiacente in suprascripto loco: coheret ei a mane via, a meridie Petri Tinctoris, a monte | Lanfranci, a sero fosatum inferiore. Unde ad invicem accepit ipse prepositus a parte ipsius ecclesie similiter in causa comutationis presenti die iure suprascripte eclesie habendum ab eisdem iugalibus, hoc est b[u]scum unum cum harea eius iuris | suprascriptorum iugalium qui habere visi sunt in suprascripto loco et fundo Vicomercato vel in eius territorio ad locum ubi dicitur in Valasca: coheret ei a mane Ambroxii Legerii, a meridie Isorani, a monte Arderici, a sero suprascripte ecclesie, et est per mensuram iustam (d) pertice | legiptime quindecim. Et ad hanc comutationem previdendam acceserunt duo Deum timentes homines estimatores quorum nomina subter leguntur, qui estimaverunt et guarentaverunt quod suprascripta ecclesia meliorem reciperet rem quam daret. His aute[m]| rebus superius dictis et comutatis una cum superioribus et inferioribus seu cum finibus et accesionibus suis in integrum, taliter ipsi comutatores sibi invicem in comutatione tradiderunt, fatiendum exinde pars parti de hoc quod in comutatione | receperit a presenti die cum suis heredibus et succesoribus proprietario seu libellario nomine quicquid voluerit sine omni unius eorum alterius eorumque (e) heredum contradicione. Et spoponderunt se ipsi comutatores sibi invicem cum suis heredibus et succe|soribus hoc quod supra in comutatione dederunt in integrum ab omni homine defensare; de quibus penam inter se posuerunt ut quis ex ipsis aut eorum heredibus vel succesoribus se de hac comutatione removere presumserit et non permanserit in ea omni | ut supra legitur, tunc conponat illa pars que hoc non servaverit ad partem fidem servanti pene nomine suprascriptas res quas in comutatione dederunt in duplum sicut pro tempore fuerint aut valuerint sub estimatione in eisdem (f) | locis. Quia sic inter eos convenit. Actum suprascripto loco. Unde due cartule uno tenore tradite sunt. Que suprascripta Belelda recepit ibi consultum pro libris decem eius faderfium in campi petia una et in casa una cum harea eius. | Terra iacet prope ecclesiam Sancti Pancratii: coheret ei a mane et a monte et a meridie (g) via, a sero Martini Corente, et est pertice octo; casa iacet in suprascripto loco: coheret ei a mane accesio, a meridie via, a sero Rustici Boldoni.
Signum + + manuum suprascriptorum iugalium qui hanc (h) comutationis cartulam ut supra fieri rogaverunt, et ipse Petrus eidem coniugi sue consensit ut supra. Signum + manus suprascripti Anrici advocatoris qui ita laudavit et firmavit ut supra.
Signum + + manuum Ottonis filius quondam Marchionis de Cavazo germanus ipsius Belildi atque Groselli filii quondam Orici de Vomade de Vicomercato propincus ipsius femine qui eam interrogaverunt ut supra et in hanc cartulam ad confirmandam | pos[uerunt].
Signum + + manuum Adam Aicardi et Lixe estimatores qui ita estimaverunt et guarentaverunt ut supra.
Signum + + manuum Iohannis Daiberti et Petri Massarii, ambo de suprascripto loco, testium.
Ibi statim in presentia testium dedit guadiam ipse Petrus suprascripto preposito quod si intentio vel discordia aparuerit de suprascripto b[u]|sco defendendi et guarentandi ab omni homine usu et ratione. Et inde posuit fideiusorem suprascriptum Ottonem suum cognatum et germanum suprascripte Belelde de Cavazo usque in pena dupli (i).
(ST) Ego Covadus notarius sacri palatii tradidi et scripsi.

(a) -e- corretta su altra lettera illeggibile.
(b) et - confirmante nell'interlinea.
(c) ipse nell'interlinea.
(d) -a- corretta su altra lettera illeggibile.
(e) e- corretta da i.
(f) -i- corretta su o.
(g) et a meridie nell'interlinea.
(h) Segue vende depennato.
(i) Ibi - dupli aggiunto in seguito nello spazio lasciato libero dalle sottoscrizioni dei testi e del notaio.

Edizione a cura di Liliana Martinelli Perelli
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi