Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

(ST) In Christi nomine. Conradus gratia Dei imperator augustus, anno imperii eius tertio, nono die mense octub(ris), inditione tertiadecima . | Dum veniset Mafeo favro filius quondam Iohanni similiter favro de civitate Bergamo famulo et pertinente Sancti | Alexandri, ubi eius (a) sanctum requiesit corpus, que est situm foris muro prope ipsa civitate Bergamo, qui pertinere | videtur de sub regimine et potestatem episcopatum sancte Bergomensis Eclesie, et postulaset domnus Ambroxius eiusdem sancte | Bergomensis (b) episcopus, ipsius Mafei famulo pertinente consentiente et subter confirmante suprascripto domno Ambroxio | episcopus patrono suo, ut comutaret cum domnus Ingone presbiter et prepoxitus de ordine canonice suprascripti Sancti Alexandri | petia una de terra vidata iuris Sancti Martini, que est baxilica constituta infra eadem civitate Bergamo, que ba|xilica ipsa pertinet de sub regimine et potestatem eiusdem Sancti Alexandri, et est petia ipsa de terra foris non multum | longe da ipsa civitate Bergamo, locus ubi dicitur Cultelli, et ad invicem ipse domnus Ingo presbiter et prepoxitus per licentiam ipsius | domni Ambroxii episcopi patrono suo susiperet ab eodem Mafeo famulo et pertinente Sancti Alexandri de rebus terre|toriis iuris sui qui supra Mafei, id sunt peties due de terra vidate, quas de predicti quondam Iohanni pater eidem Mafei pretium | sunt comparates. Prima petia de terra vidata foris non multum longe da ipsa civitate Bergamo, locus ubi dicitur Valle, | prope eclesia Sancte Grate; secunda similiter vidata non multum longe da ipsa civitate Bergamo, locus ubi dicitur Fosato. De | qua res sugeserat domnus Ambroxius presul patrono eorum ut sue clementie comutationis nomine ut dictum est licen|tiam illius largire dignatur comutandi; qui et ipse domnus Ambroxius pontifex eius postulationem abaudire digna|tus est missus diresit de sua presentia, videlicet Tempauldus (c) diaconus deadem ordine vel canonice Sancti Ale|xandri; et ipse Tempauldus diaconus et misus una cum tribus ominibus Deum timentes estimatoribus corum nomina | subter leguntur super easdem peties terre acceserunt et previderunt et mensuraverunt et estimaverunt et eorum ominibus rectum | paruit esse [ut] apta et meliorata causa reciperet ipse domnus Ingo presbiter et prepoxitus ad parte eiusdem Sancti Martini | ab eodem Mafeo comutatore suo quam ei daret. Est enim suprascripta petia de terra vidata iuris predicti Sancti Martini | qui regiacet in suprascripto loco Coltelli per iustam mensuram tabulas legiptimas centum treginta et octo; coeret ei | a mane suprascripti Sancti Martini subservante, a meridie que detinet Bonizo et Arnoldo germanis et Urso, a sera regreso, a montes | via. Et suprascriptes due peties terre vidate que Mafeo famulo dare videtur domni Ingoni presbiter et prepoxitus ad parte eiusdem | Sancti Martini abendum: prima petia de terra vidata que est non multum longe da ipsa civitate Bergamo, locus ubi dicitur Valle; | coeret ei a mane via, a meridie Sancte Trinitatis et via, a sera predicti Sancti Alexandri, a montes de eredes quondam Bonizoni; | et est petia ipsa de terra vidata per iustam mensuram tabules legiptimes centum septem; secunda petia de terra similiter vidata | est non multum longe da ipsa civitate Bergamo, locus ubi dicitur Fosato; coeret ei a mane que detinet Petrus, a meridie et sera ipso | fosato, a montes via, et est petia ipsa de terra vidata per iustam mensuram tabules legiptimes treginta et una, cum supe|rioribus et inferioribus seu cum ingresoras et accesionibus suarum sicut superius legitur. Et estimatio ipsa facta, tunc ipse | domnus Ingo presbiter et prepoxitus suprascripta petia de terra vidata que est in predicto loco Coltelli da parte iam dicti Sancti Mar|tini tradavit eiusdem Mafei famulo eiusdem Sancti Alexandri ad abendum et fatiendum ipse Mafeo cum suos eredes | vel cui ipsi dederint (d) quicquit voluerint sine omni predicti domni Ingoni presbiter et prepoxitus eiusque succesoribus contraditione; et recepit ipse | domnus Ingo presbiter et prepositus ab eodem Mafeo suprascriptes peties terre vidate sicut superius legitur simili modo in comutatio|nis nomine ad parte eiusdem Sancti Martini abendum et fatiendum ipse domnus Ingo presbiter et prepoxitus cum suis succe|soribus quicquit voluerint sine omni predicti Mafei suique eredes contraditione quia sic inter eos convenit. Unde | due cartule comutationis uno tenore (e) scripte sunt. Actum eadem civitate Bergamo.
Signum # manu(m) suprascripti Mafei qui anc cartulam comutationis ut supra fieri rogavit.
AMBROSIUS EPISCOPUS (f) Dei gratia consensi et subscripsi.
+ Tagimpaldus diaconus missus ut supra subscripsi.
Signum # manibus Ada(m)mi et Celsoni seu Iohanni de suprascripta civitate Bergamo qui super ipses peties terre acceserunt et estima|tores fuerunt ut supra.
Signum # manibus Luvaldi et Martini deadem civitate Bergamo legem viventes Romana testes.
Signum # manibus Petri et Lamberti seu Gariardi legem viventes Langobardorum testes.
(ST) Aribertus notarius sacri palatii scripsi postraditam complevi et dedi.

(a) A ei senza segno abbreviativo.
(b) Così A: si sottintenda Eclesie
(c) Così A qui e appresso: ma nella sottoscrizione Tagimpaldus
(d) v(e)l cui ipsi dederint nell'interlineo.
(e) -eno su rasura, -r- corretta su -s-
(f) Am(b)r(o)sius e(piscopu)s in monogramma.

Edizione a cura di Marco Vendittelli
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis