Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

(ST) In Christi nomine. Conradus gratia Dei imperator augustus, anno imperii eius decimo, mense febroarii, inditione quinta. Constat [me]| Giselbertus presbiter filius quondam Mauroni de loco Vetianica, qui profeso sum ex natione mea legem vivere Langobar|dorum, accepisem sicuti et in presentia testium manifesto sum quiaccepi a te Lanfrancus diaconus de ordine Sancte B[ergomen]|sis Ecclesie et filius quondam Vualperti de loco Palterniano argentum denarios bonos libras du[cen]tum, finitum pretium | sicut inter nobis convenit, pro peties quadraginta et quinque de terra, una vidata et viinti et octo camp[i]ve et decem p[ra]ti[ve], | et quinque sunt buscuose et una similiter campiva, cum tegia una et arboribus super se abente, iuris mei, que abere vis[o sum]| in eodem loco et fundo Vetianica. Prima petia de terra est vidata, locus ubi dicitur Bragida Teuderulfi: coeret ei (a) a mane et meridie tu[a emtori], a sera Adammi; et est per iustam mensuram perticas iugiales trex et tabulas decem et octo. Secunda petia de terra est campiva [i]b[i prope]: coeret ei a mane via, a meridie tua emtori, a sera Iohanni presbiter; et est per iustam mensuram perticas iugiales undecim et tabules oct[[....]]. | Tertia petia de terra campiva ibi prope: coeret ei a mane tua emtori, a sera via, a montes suprascripti Iohanni presbiter; et est perticas iugial[es cum in]cisa sua undecim et tabulas legiptimas quindecim. Quarta petia campiva ibi prope: coeret ei a mane et montes via, |[a] sera Uperti; et est per iustam mensuram perticas iugiales due et tabules decem et octo. Quinta campiva locus ubi dicitur Lavadisco: co[eret]| ei a mane Sancti Alexandri, a meridie Dominici presbiter et prepoxitus, a sera Alberti; et est per iustam mensuram perticas iugiales quattuor [et]| tabulas decem et octo. Sesta campiva locus ubi dicitur Felxido: coeret ei a mane via, a meridie Tagimpaldi, a sera suprascripti Domini|[ci] presbiter et prepoxitus; et est per iustam mensuram tabulas legiptimas centum decem. Septima campiva locus ubi dicitur similiter |[F]elxido: coeret ei a mane Teuzoni, a meridie Iohanni, a sera Adammi; et est per iustam mensuram tabulas legiptimas tregin|[ta] et octo et pedes novem. Octava campiva locus ubi dicitur Felxido: coeret ei a mane et meridie via, a sera tua emtori, |[et] est per iustam mensuram tabulas legiptimas quadraginta et una. Nona petia campiva locus ubi dicitur Felxi|do: a mane et montes suprascripti Dominici presbiter et prepoxitus, a sera via; et est per iustam mensuram tabulas legiptimas | quinquaginta et trex et pedes quattuor. Decima (b) campiva locus ubi dicitur Strada: coeret ei a mane Adammi, a meridie |[O]doni, a sera via; et est per iustam mensura pertica iugiale una. Undecima campiva locus ubi dicitur Felxido: coeret |[e]i a mane via, a meridie Tagimpaldi, a montes Adammi; et est per iustam mensuram perticas iugiales quattuor. Duodecima | campiva locus ubi dicitur Felxido: coeret ei a mane Iohanni, a meridie Richardi, a sera Giselberti; et est per iustam mensuram tabulas (c) quinqua|ginta et una. Tertiadecima petia campiva locus ubi dicitur Campania: coeret ei a mane Petri, a meridie de eredes quondam Rode|marii, a sera tua emtori; et est per iustam mensuram perticas iugiales sex. Quartadecima campiva locus ubi dicitur Campa|nia: coeret ei a mane Ambroxii, a meridie Sancti Alexandri, a sera tua emtori; et est per iustam mensura tabulas legiptimas | quinquaginta et trex. Quintadecima campiva et buscuosa (d) insimul tenente locus ubi dicitur Plaze: coeret ei a mane Do|minici et Teudaldi, a meridie Adreverti, a sera Iohanni; et est per iustam mensuram perticas iugiales novem. Sestadecima |[c]ampiva locus ubi dicitur Pilosa: coeret ei a mane Sancti Salvatoris, a meridie Teuzoni, a sera Petri; et est per iustam mensuram |[per]ticas iugiales trex et tabulas sidecim. Septimadecima campiva locus ubi dicitur Prada: coeret ei a mane |[T]euzoni, a meridie suprascripti Sancti Alexandri, a sera Sancti Vincenti; et est per iustam mensuram tabulas legiptimas qua|[d]raginta et sex. Octavadecima campiva locus ubi dicitur Barbalati: coeret ei a mane Uperti, a meridie suprascripti Sancti Ale|xandri, a sera Alberti; et est per iustam mensuram pertica legiptima una. Nonadecima campiva locus ubi | dicitur Via Langobardorum: a mane et sera via, a meridie Uperti; et est per iustam mensuram pertica legiptima una. Viexima (e) | campiva locus ubi dicitur Casale: coeret ei a mane et meridie vel sera suprascripti Sancti Alexandri; et est per iustam mensuram tabulas |[l]egiptimas viinti et trex et dimidia. Viexima prima campiva locus ubi dicitur Stodegarda: coeret ei a mane |[A]lberti, a meridie (f) Uperti, a sera Petri; et est per iustam mensuram perticas legiptimas iugiales quattuor et tabulas |[d]ecem et octo. Viexima secunda campiva locus ubi dicitur similiter Stodegarda: coeret ei a mane et sera suprascripti Sancti Vincen|[t]i, a meridie tua emtori; et est per iustam mensuram iugia legiptima una. Viexima tertia campiva locus ubi dicitur Pla|za: coeret ei a mane et meridie Sancti Salvatoris, a sera via; et est per iustam mensuram perticas legiptimas duas. Viexi|ma quarta campiva locus ubi dicitur Corezano: coeret ei a mane Giselberti, a meridie similiter, a sera via; et est |[per] iustam mensuram tabulas legiptimas sexaginta. Viexima quinta campiva locus ubi dicitur similiter |[C]orezano: coeret ei a mane via, a meridie Uperti, a sera de eredes quondam Rodemarii; et est per iustam mensuram tabulas |[l]egiptimas quinquaginta et sex. Viexima sesta campiva locus ubi dicitur Campo da la Riva: coeret ei a mane via, |[a] meridie et montes suprascripti Sancti Alexandri; et est per iustam mensuram perticas legiptimas sex. Septima (g) campi|[v]a ibi prope: coeret ei a mane de eredes quondam Rodemarii, a meridie Iohanni, a montes Alberici; et est per iu|[s]tam mensuram tabulas legiptimas quadraginta (h) et due et dimidia. Viexima octava campiva |[i]bi prope: coeret ei a mane Iohanni presbiter, a meridie Davidi, a sera Odoni; et est cum incisa sua per iustam mensuram perti[c]as iugiales sex. Viexima nona campiva locus ubi dicitur Molia: coeret ei a mane Dominici presbiter |[et] prepoxitus, a meridie tua emtori, a sera Dominici; et est per iustam mensuram perticas iugiales due et tabula una | et dimidia. Triexima petia de terra est campiva cum tegia una et arboribus super se abente, est pro|pe casa abitationis mee: coeret ei a mane Dominici, in aliquit mihi reservo, a meridie Giselberti, in aliquit | tua emtori, a sera similiter tua emtori, a montes mihi reservo; et est cum incises suas per iustam mensuram tabulas le|giptimas viinti et octo et pedes novem. Prima petia de terra que est prativa, cum rovore super se abente, est prope | loco ubi dicitur Bragida Teuderulfi: coeret ei a mane Iohanni presbiter, a meridie tua emtori, a sera ipsius Iohanni presbiter; et est per iustam mensuram | perticas iugiales novem et tabulas sex. Secunda (i) petia prativa ibi prope, tantum via inter medium: coeret ei a mane tua em|tori, a meridie et sera via; et est per iustam mensuram pertica legiptima una. Tertia petia de terra prativa locus ubi dicitur | Prato Martini: coeret ei a mane Uperti, a meridie Adammi, a sera Lanfranci; et est per iusta mensuram pertica iugi|ale legiptima una. Quarta petia de terra prativa locus ubi dicitur Via Langobardorum: coeret ei a mane | Adammi, a meridie et sera (j) Sancti Alexandri; et est per iustam mensuram perticas iugiales legiptimas quattuor et tabula|s trex. Quinta petia prativa locus ubi dicitur Grummo Noale: coeret ei a mane Ambroxi, a meridie de eredes | quondam Rodemarii, a sera Vidali; et est per iustam mensuram tabulas legiptimas quindecim. Sesta petia prati|va (k) locus ubi dicitur Grummo Noale: coeret ei a mane Alberici, a meridie tua emtori, a sera Uperti; et est per iustam mensu|ram perticas iugiales due. Septima petia prativa locus ubi dicitur Grummo Noale: coeret ei a mane Sancti | Salvatoris, a meridie Alberici, a sera Uperti; et est per iustam mensuram tabulas legiptimas quindecim. Octa|va petia prativa locus ubi dicitur Grummo Noale: coeret ei a mane Giselberti, a meridie Alberti, a montes | Teuzoni; et est per iustam mensuram tabulas legiptimas treginta et due. Nona petia prativa locus | ubi dicitur similiter Grummo Noale: coeret ei a mane via, a meridie suprascripti Dominici presbiter et prepoxitus, a montes | tua emtori; et est per iustam mensuram tabulas legiptimas viinti et due. Decima petia prativa locus | ubi dicitur Stodegarda: coeret ei a mane tua emtori, a meridie Uperti, a sera Teuzoni; et est per iustam mensu|ram tabulas legiptimas quinquaginta et sex. Prima petia de terra que est buscuosa locus ubi | dicitur Cereto Busco: coeret ei a mane Andrei, a meridie Lanfranci, a sera Uperti; et est per iustam mensuram perti|ca iugiale una. Secunda petia buscuosa ibi prope: a mane Uperti, a meridie Alberti, a sera Dominici presbiter et | prepoxitus; et est per iustam mensuram pertica legiptima una. Tertia petia buscuosa locus ubi dicitur --|-----: coeret ei a mane Uperti, a meridie Dominici presbiter et prepoxitus, a sera Sancti Vincenti; et est per iustam | mensuram pertica legiptima una. Quarta petia buscuosa locus ubi dicitur Plazo: coeret ei a mane Iohanni, | a meridie Lanfranci, a sera Uperti; et est per iustam mensuram perticas legiptimas sex et tabulas decem. | Quinta petia buscuosa locus ubi dicitur Valle: coeret ei a mane Alberici, a meridie Sancti Vincenti (l), a sera | Uperti; et est per iustam mensuram perticas legiptimas quinque. Et si plus de meo iure infra suprascriptes coeren (m) | de suprascriptes peties terre inventum fuerit quam ut supra mensura legitur, in presente manead un (n) vinditio | pro eodem pretio. Que autem suprascriptes peties terre, cum omnia super abente, qualiter superius legitur, cum superio|[ri]bus et inferioribus seu cum finibus et accesionibus suarum in integrum, presenti die in tua qui supra Lan|franci diaconus et cui tu dederis vestrisque eredibus manead et persistat potestatem iure pro|prietario nomine abendum et fatiendum exinde quicquit volueritis, sine omni mea qui supra Giselberti presbiter | et eredum meorum contraditione. Quidem spondeo atque promitto me ego qui supra Gilselbertus presbiter, una cum me|os eredes, tibi qui supra Lanfranci diaconus et cui tu dederis vestrisque eredibus suprascriptes peties terre omni | tempore ab omni contradicentes omines defensare; et si defendere non potuerimus aut si con|tra anc cartulam agere quexierimus, tunc suprascripte peties terre cum omnia super abente sicut superius legitur, | vobis in duplum restituamus sicut pro tempore melioratis fuerint aut valuerint sub estima|tione in consimilis locis, quia sic inter nobis convenit. Et si mihi qui supra Giselberti presbiter propter onorem sacer|dotii meo de lege Romana aliquit impedit, nec mihi licead amodo ullo tempore nolle quod vo|lui, set quod a me ic semel factum vel conscriptum est inviolabiliter conservare promitto cum stipulatione | subnixa. Actum eodem loco Vetianica.
+ Giselbertus (o) presbiter a me facta subscripsi.
Signum # manibus Petri et Odoni seu Iohanni de eodem loco Vetianica testes.
Signum # manibus Andrei et Martini legem viventes Romana testes.
(ST) Aribertus notarius sacri palatii scripsi, postraditam complevi et dedi.

(a) coeret ei nell'interlineo.
(b) Corretto da duodecima mediante rasura di duo-
(c) tabulas nell'interlineo.
(d) busc- su rasura.
(e) Così A, qui e di seguito.
(f) m(eri)d(i)e su rasura.
(g) Così A: si intenda viexima septima
(h) A quadradraginta
(i) s(e)c(un)da su rasura.
(j) et sera nell'interlineo.
(k) A prati|tiva
(l) A Vinceti
(m) Così A: si intenda coerenties
(n) Così A.
(o) -lb- corretto su altre lettere.

Edizione a cura di Marco Vendittelli
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis