Lombardia Beni Culturali
75

Notitia iudicati

1050 maggio 26, Vicenza.

Nel placito presieduto da Guelfo duca, il giudice Lanfranco, abitante nel castrum di Cazzago, avvocato del monastero di S. Giulia di Brescia, rivendica e vede riconosciuti i beni che tiene dal monastero nei comitati di Vicenza e di Padova - in Padova, dentro e fuori le mura, in Carbonara, Colzè, Montegalda e Costozza -, ottenendo inoltre il banno su tali beni.

Originale, ASBs, ASC, Codice Diplomatico Bresciano, busta 5, perg. LXXII [A]. Copia Odorici, busta 20.4. Regesto Astezati, pp. 69, 644, 703. Nel verso, di mano del sec. XII: Noticia; di mano del sec. XIII: § Car(ta) de Padua et Vicentia et earum episcopatu [[.........]]| silicet de Custozia et Montegalda (Montegalda ripassato da altra mano, come pare) et Clozade [[............]], parzialmente coperta da striscia cartacea incollata alla pergamena; annotazioni di epoca moderna, fra cui segnatura Astezati: F fil. 2 n. 5.

Edizione: MANARESI, I placiti del Regnum Italiae, III, n. 384, pp. 187-89.
Trascrizione parziale: ODORICI, Storie Bresciane, V, n. LXII, p. 63.
Regesto: HÜBNER, Gerichtsurkunden, n. 1362, p. 168.
Cf. GUERRINI, Le proprietà fondiarie, pp. 112 (nota 2), 113; FICKER, Forschungen, III, p. 58; STÖRMER, Die Welfen, p. 260; SCHWARTZ, Die Besetzung, p. 71; MENANT, Le monastère de S. Giulia, p. 121 (nota 22); ID., Campagnes, pp. 572 (nota 43), 709 (nota 147), 712 (nota 164); CASTAGNETTI, Comitato di Garda, p. 53; ARCHETTI, Famiglia e territorio, p. 30; CASTAGNETTI, Guelfi ed Estensi, p. 000.

La pergamena è in discreto stato di conservazione, presentando unicamente in alcuni punti un leggero sbiadimento dell'inchiostro e piccoli fori provocati da rosicature, che non interessano la scrittura.

(SN) Dum in Dei nom(ine) in civitate Vicencia, iusta domum Sancte Marie et Sanctorum Felici et Fortunati, in curte maiora (a), subtus | laubia frascata, per data licencia do(m)nus Aistulfus (1) episcopus, in iudicio residebat do(m)nus Vuelfo (2) dux ad singulorum | ominum iusticias faciendas ac deliberandas, adesset cum eo Artenent et Mainfredo, com(e)s istius comit(atus)| Vicentino, Tolbertus, Giselbertus, Otto (b), Vuangerius, Gauslino, Mainfredo, Sondelerius, Gauso, Ilde|radus iudices, Ioh(anne)s Suitichero, Tisomaze (c), Papo, Amelricus, Adam, Turingo, Rustico, Bruno, Ugo et reli|qui plures, ibique in eorum veniens (d) presencia Lanfranco iudex, habitator [in] castro Cazago (e), | avokatus monesterio Sancte Iulie que est constructum infra civitate Brixia, retulit, cepit (f) | dicere: 'Abeo et teneo a pars meo monesterio (g) cas(is) masariciis ac rebus omnibus siccut hic (h) subter l(egitur) (i), | in comitatu Vicentino atque Patavino, in primis infra civit(ate)Patavina quamque et de foris, qui regitur | per Mezo masario (j), in Carbonaria terra cum casa et tegia sive (k) clusura (l), ca(m)pis, pratis, vineis quod (m) sunt recte | et laborate per Bonofilio presbiter et Andrea, Iohannes, Dominicus atque (n) Zorzo masarii, in Colozade masaricias duas | cum casis masariciis ac rebus que recte et laborate per Cresencius presbiter et Donato masarii, sive in Mudegalde (o) | ca(m)pis, vineis, pratis qui recte videtur per Zorzo, atque in loco effundo Custogias vites et ca(m)poras que regitur | per Laurenzo masario. Et si quislibet omo adversus me vel pars s(upra)s(crip)to monesterio exinde aliquid dicere vult, para|tum sum cum eo exinde ad rac(ionem) standum et legitime finiendum (p) et, quod plus est, quero ut vos do(m)nus Vuelfo dux, | propter Deum et anime do(m)ni inperatori ac v(est)re(m) mercedem, mitatis bandum super me et super cunctis casis masa|riciis ac rebus, sicut supra l(egitur); nullus quislibet omo me quem supra Lanfranco iudex vel pars monesterii | Sancte Iulie inquietare aut molestare vel disvestire audead (q) sine legali iudicio (r)'. Cum ipse Lanfranco (s) | iudex taliter retuliset, tunc ibi locum per fustem quas in sua tenebat misit bandum super ia(m)dictus Lanfranco iudex | et super ia(m)dictis casis et rebus, nulus quislibet omo de ipsis rebus inquietare aut molestare vel disvestire audead | sine legale iudicio; qui vero hoc fecerit duo mille mancosos aurei se compositurus agnosca (t), medietatem | camere do(m)ni inperatori et medietatem eidem Lanfrancus (u) iudex vel pars predicto monesterio. Finita est causa. | Et hac noticia pro securitatem eidem monesterio fieri amonuerunt, quidem et ego Rozo notarius sacri palacii ex iu|sione s(upra)s(crip)to do(m)nus Vuelfo dux amunicione scripsi. Factum est hoc anno vero millesimo quinquagesi|mo, anno inperii do(m)ni Einrici secundi (3) hic in Italia quarto, septimo kal(en)das iunii, indic(ione) tercia.
Signum + manum s(upra)s(crip)to do(m)nus Vuelfo dux qui huc sign(um) crucis feci.
Ego Tolbertus (v) iudex ibi fui.
(S) Gisselbertus iudex interfui.
(S) Ego Alderadus interfui.
(S) Andreas iudes sacri palaci interfui.
(S) Ego Otto iudex sacri palacii interfui.
(S) Vuangerius iudex sacri palacii interfui.


(a) -a corr. da e, come pare.
(b) Otto nell'interlineo.
(c) A Tisomazeli, con -li cassato mediante spandimento volontario dell'inchiostro.
(d) A venies.
(e) Cazago aggiunto probabilmente in un momento successivo, dalla stessa mano del notaio, nello spazio appositamente lasciato bianco.
(f) -i- corr. su e.
(g) -o- corr. da u, come pare.
(h) hic nell'interlineo.
(i) Segue rasura di sei o sette lettere, delle quali la prima doveva essere una i.
(j) La seconda a corr. da o, come pare.
(k) -i- corr. su altra lettera, forse e.
(l) A clusara, con -sa- nell'interlineo.
(m) Segue una lettera cassata mediante spandimento volontario dell'inchiostro.
(n) a- corr. su t erroneamente anticipata.
(o) -d- corr. su u, come pare.
(p) La seconda i corr. su e principiata, come pare.
(q) La prima d corr. da t, come pare.
(r) A iudico.
(s) Cum ipse Lanfran- su rasura.
(t) -c- corr. su lettera principiata, come pare.
(u) A Lanfracus.
(v) -b- corr. da l.

(1) Astolfo vescovo di Vicenza dal 1033 al 1060: SCHWARTZ, Die Besetzung, p. 71; cf. anche GAMS, p. 807.
(2) Guelfo III duca di Carinzia e marchese della Marca Veronese dal 1047 al 1055: cf. DOPSCH, Welf III., in Lexicon, VIII, col. 2144.
(3) Enrico III.

Edizione a cura di Gianmarco Cossandi
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi

Informazioni sul sito | Contatti