Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

Notitia de ripa, curatura et molitura
DUM, in Dei nomine, civitate Cremona, in domo ipsius civitatis, in laubia maiore ipsius | domus, per datam licentiam domni Odelrici episcopi eiusdem Sancte Cremonensis Ecclesie, in iuditio re|sidebat domnus Cesso, diaconus et missus domni Ottonis imperatoris, singulorum omnium iusti|tias faciendas ac deliberandas, residentibus (a) cum eo Eribertus cancellarius eiusdem | domni imperatoris, Autecherius, Bezo qui et Petrus, et Rozo, Iohannes, Andreas, Radaldus et reliqui | plures. Ibique venerunt presentia ipse domnus Odelricus episcopus et Lanfrancus eius advoca|tus retulerunt: Habemus et detinemus parte ipsius episcopii proprietatem fluvio Padi, da capud |fluvio Addua usque in Vulpariolo, seu ripa iuxta ipsum fluvium, non longe a suprascripta | civitate Crem(ona), ubi in ipsa ripa antiquo mercato esse videtur, cum teloneo et curatura | seu ripaticum de ipsa ripa tam de navibus et de omnibus aliis negotiis seu molitura | de omnibus molendinis, qui in ipso fluvio Padi esse videntur, a parte ipsius episcopii u|nusquisque annum data et collecta fiunt et, sicut actenus fuit, per unumquemque molen|dinum granum modia quinque et per una(m)qua(m)que nave (b) salis orales quattuor seu et de | aliis consuetudinis vel rectitudo ecclesiarum que ad ipsum episcopium pertinet vel pertinere debet.| Si ullus homo versus nos seu pars ipsius episcopii aliquid dicere vult, parati sumus cum | eo ad rationem standum et exinde legitime finiendum et, quod plus quam minus est, | ut dicunt (c) isti Adelbertus et Iohannes germani de Tilio, Lampertus magister, Garivertus, |Petrus et Leo item germani, Iohannes, Lanzoni et reliqui plures qui hic presentes sunt, si iam | dictus fluvius Padi, a capite fluvii Addue usque in Vulpariolo, seu ipsa ripa | cum teloneo et ripaticum, curatura tam de navis (d) et de omnibus aliis negotiis seu | molitura de omnibus molendinis, qui in ipso fluvio Padi esse videntur, a parte ipsius | episcopii unusquisque annum data et collecta fiunt et, sicut actenus fuit, per unumquemque | molendinum granum modia quinque et per una(m)qua(m)que navem salis orales quattu|or seu et de aliis consuetudinibus vel rectitudo ecclesiarum que ad ipsum episcopium pertinet | vel pertinere debet, si proprium ipsius episcopii debet esse cum lege aut si nobis seu parti | ipsius episcopii contradicere aut subtrahere querant a(n) n(on). Cum ipse domnus Odelricus |(p. 72) episcopus et Lanfrancus eius advocatus taliter retulissent, ad hec responderunt ipsi Adelbertus, | Iohannes, Lampertus, Garivertus, Petrus, Leo, Gotfredus, Ildeprandus et reliqui plures et dixerunt | et professi sunt: Vere iam dictus fluvius Padi a capite fluvii Addue usque ad Vulpa|riolo seu iam dicta ripa, cura (e), teloneo et ripaticum, curatura tam de navibus et de omnibus aliis negotiis seu molitura de omnibus molendinis, qui in ipso fluvio Padi esse videntur, | a parte ipsius episcopii unusquisque annum data et colecta fiunt et, sicut actenus fuit, per unumquem|que molendinum granum modia quinque et per unaqua(m)que nave(m) salis orales quattuor seu | et de aliis consuetudinibus vel rectitudine ecclesiarum que ad ipsum episcopium pertinet vel pertinere | debet proprii ipsius episcopii sunt et esse debent cum lege et nobis vobis nec pars ipsius episcopii ad ha|bendum nec requirendum nichil pertinet nec pertinere debet cum lege, pro eo quod nullam ha|bemus scriptionem nec firmitatem per quam vobis nec pars ipsius episcopii contradicere aut sub|trahere possimus. Et responderunt se ipsi Adelbertus, Iohannes, Lampertus, Garivertus, Petrus, Leo, | Gotfredus, Ildeprandus et reliqui plures et dixerunt, ut numquam in tempore ipsi aut suorum | filii vel heredibus seu eorum summitantis personis de iam dicto fluvio Padi a capite suprascripti | fluvii Addue usque ad Vulpariolo cum suprascripta ripa, teloneo et ripaticum, curatura tam | de navibus et de omnibus aliis negotiis seu molitura de omnibus molendinis, qui in ipso flu|vio Padi esse videntur, a parte ipsius episcopii unusquisque annum data et colecta fiunt et, sicut | actenus fuit, per unumquemque molendinum granum modia quinque et per unamquamque navem | salis orales quattuor seu et de aliis consuetudinibus vel rectitudo ecclesiarum, que ad ipsum | episcopium pertinet vel pertinere, debet agere (f) vel causare presumpserit et omni tempore exinde | taciti et contenti non permanserint vel si apparuerit ullum datum aut factum vel quodlibet | scriptum quod exinde in aliam partem fecissent et claruerit, tunc componant omnia sicut supra | legitur et quicquid inde quesierint aut minuere voluerint ipse domnus Odelricus episcopus suisque | successoribus in duplum et insuper pena argenti denariorum bonorum libras mille. His actis et mani|festatio ut supra factum rectum iuditium ipsis auditoribus (g) paruit esse et iudicaverunt, ut | iuxta eorum altercationem et suprascriptorum Adelberti, Iohannis, Lamperti, Gariverti, Petri, Leonis, Got|fredi, Ildeprandi et reliqu--- (h) plurium professione et manifestatione ipse domnus Odelricus | episcopus et Lanfrancus eius advocatus a parte ipsius episcopii iam dictus fluvius Padi, a capite | Addue usque ad Vulpariolum, et omnia sicut supra legitur pars ipsius episcopii habeat et teneat proprie|tatem et iam dicti Adelbertus, Iohannes, Lampertus, Garivertus, Petrus, Leo, Gotfredus, Ildeprandus | et reliqui plures omni tempore maneant taciti et contenti. Et eo modo finita est causa. Et | hanc notitiam pro securitate eiusdem domni Odelrici episcopi suorumque successorum seu partis ip|sius episcopii fieri ammonuerunt. Quidem et ego Dominicus notarius ex iussione suprascripti missi et | iudicum ammonitione scripsi. Anno imperii ipsius donni Ottonis tertii imperatoris | augusti tertio de mense octub(e)r, indictione duodecima. Cesso gloriosissimi Ottonis Romanorum | imperatoris missus atque diaconus subscripsi. (S) Autecherius iudex sacri palatii interfui. | (S) Petrus iudex sacri palatii interfui. (S) Radaldus iudex sacri palatii interfui.

(a) Precede s espunta.
(b) Così B, senza segno di abbreviazione.
(c) quod plus quam minus est ut dicunt: così B probabilmente al posto di quod plus est, querimus, ut dicant
(d) Così B.
(e) Segue espunto tam
(f) B augere con -u- espunta.
(g) a- corretta da u-
(h) Spazio lasciato bianco dal redattore di B integrabile in reliquorum

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni