Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

Testes domini Laudensis episcopi. Petracius Piscator iurato diçit: 'Plus est quadraginta annis et possem dicere prope quinqua|ginta annos est quod sum usus piscari in (a) aqua Lambri per medium curte Roncallie et supra et inferius, quiete et palam e|go et alii piscabamur per dominum episcopum Laude et fictum dabamus eius missis, scilicet Musso de Biliana et aliis de quibus | non recordor; postea dedimus Malofiliocio et Opizoni Pagani et Ardiciono de Otta et Ardrico de Mer|lino, qui tenebant per eundem episcopi, et coram domino Anrico de Montecucco piscabamur et utebamur ibi quia et | ipse satis ibi utebatur; numquam vidi vel audivi quod ipse aliquid inde peteret vel habere deberet; et quiete tenuimus | per eundem dominum episcopum usque duodecim anni possunt esse quod isti comites ceperunt nos disturbare et tollere | pisces nobis, set et adhuc usque hodie tenemus per dominum episcopum et ei damus fictum inde; nichil aliud inde scio'. | § Gombodus de Rubea iurato dicit: 'Bene sunt triginta anni quod sum usus cum patre meo piscari hanc aquam per | medium curtem Roncallie et desuper et desubtus quiete per dominum episcopum Laude, cui dabamus inde fic|tum vel eis qui tenebant pro eo, scilicet Malofiliocio et Ardrico, et adhuc teneo pro episcopo et pis|cor ibi et ei do fictum, set videtur m(ih)i quod sint sedecim anni quod comites fecerunt betefredum unum | supra Lambrum et ex tunc ceperunt nobis petere et tollere de piscibus, dicentes quod aqua eorum erat, set semper, | ut dixi, teneo et tenui per dominum episcopum et ei do fictum, set quia comites magni homines sunt, quinque | dabam eis de piscibus, set numquam audivi a patre meo vel ab alio quod hec aqua pertineret comitibus | vel pro eis piscaretur; nichil aliud scio'. § Presbiter de Rubea iurato diçit idem, preter quod diçit de | viginti annis; de tempore quo comites fecerunt betefredum non recordatur. § Petrus Tra|burcius de Codogno iurato diçit: 'Bene recordor et vidi dominum Ardricum, Laudensem episcopum, qui mor|tuus est quinquaginta anni sunt et ultra, et reliquos eius successores episcopos, videlicet episcopum Iohannem et | episcopum Allonem et episcopum Guidonem et episcopum Albericum et episcopum qui obiit retro, quiete tenere per se et per eorum | missos hanc aquam et piscationem Lambri a roncis de Monte in zusum usque ad Cogullum et ho|die tenetur per istum dominum episcopum qui modo est; numquam vidi vel audivi quod comites de Montecucco par|tem ibi haberent vel aliquid inde peterent nisi modo, et preter quod videtur m(ih)i quod sint sedecim anni quod fece|runt betefredum et cepatam unam in Lambro pro guerra Cremonensium, et hac occasione | audivi quod ceperunt ibi petere'. § Petrus de Guerinzo de Codogno iurato diçit: 'Bene recordor | dominum Ardricum episcopum, qui mortuus est ultra quadraginta annos est, et bene vidi eum et episcopum Allonem | et episcopum Iohannem et episcopum Lanfrancum et episcopum Guidonem et episcopum Albericum et alios qui fuerunt, quia oc|to episcopos recordor, quiete tenere aquam Lambri a Cogullo in susum per totum et ministros eorum | mittere ibi piscatores qui reddebant eis alii fictum, alii quartum, et hodie per istum episcopum tenetur; | non vidi vel audivi quod comites ibi partem haberent vel ius etiam a novem pedibus versus | aquam nec quod aliquid eis de aqua daretur, nisi forte de piscibus pro dono, quia sunt nobiles homines; predic|tam cepatam fecerunt solummodo pro subgorganda aqua pro guerra Cremon(ensium)'. § Ianonus Gisla|nus de Codogno iurato diçit: 'Bene vidi episcopum Ardricum et reliquos omnes qui post eum fuerunt usque | hodie quiete tenere aquam istam Lambri et per eos piscari a roncis de Monte usque ad Cogullet|tum, et ego ibi piscatus fui in tempore episcopi Lanfranci per eum; non vidi nec audivi quod comi|tes ibi partem haberent vel peterent vel quod piscaretur quis pro eis'. § Adam de Codogno iura|to diçit: 'Ego recordor quinquaginta annos et ultra et ex tunc vidi episcopum Ardricum et episcopum Allonem | et episcopum Guidonem et episcopum Iohannem et episcopum Lanfrancum et episcopum Albricum et alterum qui obiit | retro quiete tenere aquam et piscationem Lambri a Cogoletto in sursum per totum et per eos quiete | piscatores ibi piscari; numquam vidi vel audivi quod comites ibi partem vel ius aliquod heberent, | nec quod aliquid ibi peterent nisi quod modo petunt; et predictam cepatam non ob aliud fecerunt nisi | pro regorganda aqua pro guerra Cremon(ensium); et hodie per episcopum qui modo est tenetur hec aqua'. | § Cremoxianus Massa iurato diçit: 'Sicuti tenet curiam Ronchi ita habeo (b) visam | aquam Lambri teneri et piscatam fieri quiete per quadraginta annos et amplius per episcopos Laude usque | hodie, nec vidi nec audivi quod comites ibi facerent piscari nec partem vel ius pe|tere nisi quod auditum habeo, tres anni possunt esse, quod ibi petunt rationem, scilicet in tempore episcopi | Alberti'. § Ribaldus de Zusum de Codogno iurato diçit: 'A mea recordantia, que est quinqua|ginta annorum, semper vidi hanc aquam teneri et uti a Cugullo in sursum sicuti tenetur (c) curia Ron|chi quiete per episcopos Laude usque hodie vel per eorum ministros; numquam vidi vel audivi quod comi|tes ibi facerent piscari vel partem peterent; predictam cepatam non ob aliud fecerunt nisi pro | regorganda aqua pro guerra Cremon(ensium)'. § Adam de Codogno iurato diçit idem, set per trigin|ta annos et ultra, et addit quod in tempore episcopi Alberici de Merlino piscabatur ibi et dabat | Ardrico de Merlino, misso et ministro episcopi, quartum et tunc collegit fictum ab illis de | Rubea et portavit et dedit ipsi Ardrico et hodie dat ipse quartum de piscibus missis | domini (d) episcopi; et diçit quod Ardricus precipiebat ei si inveniret homines qui facerent ligna ex ist[a]| parte istius ripe a novem pedibus prope ripam ut tolleret ei pignus; et dicit quod missi co|mitum quandoque tollebant ei et aliis de piscibus per vim, quandoque donabant eis quoniam nobiles | homines et fortes sunt comites. § MCLXXVI, indicione X, die mercurii quarto | k(alendas) ianuarii, in civitate Plaç(entie), infra maiorem ecclesiam. In presentia domini | Arduini Confanonerii, Trussi de Lauda, Traversi Botnt(er)ii, Axeveli de | Vivell(is), Alberti Anguxole, Guastapanis Currerii, Mussi de Biliana et | aliorum. Petrus Vicecomes et Bernardus Ardicionus, consules iustitie, preceperunt | m(ih)i Bonodiei notario ut dicta horum testium in publicis actis redigerem, propterea | (SN) ego idem Bonusdies notarius sacri palatii eorum dicta in publicis actis redegi.

(a) i in A.
(b) Segno abbreviativo superfluo sulla b
(c) tenet in A.
(d) Aggiunto nel margine.

Edizione a cura di Ada Grossi
Codifica a cura di Ada Grossi