Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

[(SN)][Anno dominice incarnacionis mille]ximo centeximo septuageximo tercio, quinto die mensis septembris, indic(ione) septima. Constat nos Marronum de Payrana de civitate Mediolani set nunc habitator in episcopatu Laudensi, in loco Gramene, et Vaccam, iugal(es), et Saviam, relictam (a) quondam Galli qui fuit filius suprascripti |[Marroni], [atque][Oli]verium, filium ipsius Marroni quem habuit ex Beldono que fuit anterior uxor sua, qui professi sumus lege vivere Longobardorum, nobis q(uibus) supra feminis et Oliverio consentiente (b) ipso Marrono, iugali et mundoaldo et socero et genitore nostro, et insuper ego q(ue) supra Vacca cum noticia et interroga|tione Gui[liti]oni, iudicis et missi do(m)ni secundi regis (c) Chunradi, a quo interrogata sicut lex lombarda dicit professa sum me nullam pati violentiam super hunc contractum, set mea (d) bona sponte hanc car(tam) vendic(ionis) facere visa sum, et insuper nos mulieres sumus contente et professe bene esse secure de dotibus nostris et bonum alibi | habere consulta (e), et insuper renunciamus omni iuri ypothece quod nobis posset competer[e in] rebus hic inferius venditis, accepisse, sicuti et in presentia testium manifesti sumus nos omnes venditores quo accepimus, insimul a te do(m)no Michaele, monacho et sa[cer]dote atque canevario m[on]esterii de Caravalle, | scitum foris non multum longe a civitate Mediol(ani), et Lanfranco et Iohanne Poccora, fratres et conversos ipsius monesterii, ubi nunc do(m)nus Transmundus Dei gratia abba esse videtur, ex parte suprascripti monesterii, argen(ti) den(ariorum) bon(orum) Papiensium libr(is) sexaginta et sex et sol(idos) u[ndecim] et d[enariis] tribus, finito precio [sicut in]ter nos convenit | pro terrarum petiis tredecim iuris nostri reiacentibus in loco et fundo Monte, qui est non longe a plebe de Vigonzono, quarum terrarum prima petia est sedimen et iacet infra villa de ipso loco Monte, coheret ei a mane Mussii de Palacio, a meridie Sancti Michaelis Maioris (f) de Papia, a sera et a monte via, et est per mensuram iustam perticas duas; secunda petia ubi sunt novelle iacet prope Vites (g) | Sancti Stephani, est ei a mane et a monte Sancti Stephani, a meridie ----------, a sera Lanfranci et Guiliengi, et est per mensuram iustam pertic(as) septem minus tab(ulas) sex; tercia iacet non multum longe a Campo Reo, a mane et a meridie et a monte Buo(n)villani, et est iugeras tres et tab(ulas) duodecim; quarta dicitur Campus de Monte, a mane Iacopi Aviani, a meridie ----------, a sera flumen | Lambri [[.....]], [a mon]t(e)Guilengi Guercii, et est iugeras quatuor minus tab(ulas) duodecim; quinta petia dicitur ad Solairolo, a mane et a monte de Pix(er)umpoltis, a meridie ----------, a sera Bernardi Cornelliani, et est pertic(as) sedecim et dimidiam; sexta dicitur in Via Laudexana, a mane Mussii de Palaxio, a meridie et a monte via, et est perticas octo et dimidiam; septima |[dicitur supra Viam que ve]nit Valleria, a mane et a monte via, a meridie ----------, a sera ----------, et est perticas tres et tabulas octo; octava dicitur in Braidabella, a mane ----------, a meridie Guilengi, a sera via, a monte --------, et est perticas duodecim et dimidiam; nona dicitur similiter in Via Laudexana, a mane emptoribus (h), a meridie ----|------, [[.......]] via, et est pertic(as) octo; decima dicitur iusta Campus Reus, a mane emptoribus, a meridie Belloni Pix(er)ainpolte, a sera ipsius Guilengi, a monte Sancte Marie Venedege, et est pertic(as) quinque; undecima dicitur Campus de Monte similiter, a mane via, a meridie et a monte suprascripti Iacopi (i), et est perticas tredecim et dimidiam; duodecima est buscus et iacet prope buscus quod dicitur |[Albaredo], ----------------------------------------, et est pertic(as) quindecim; tercia decima iacet prope villam et dicitur -------, a mane Guilengi Guercii, a meridie ipsius Iacopi, a sera Lanfranci Curto, a monte Sancti Stephani qui dicitur ad Rotam de Mediol(ano), et est pertic(as) tres et tab(ulas) quindecim: et insuper pro nostra por(tione) que est medietas |[pro indiviso][[.............]][si]militer iuris nostri quas habere visi sumus in eodem loco et fundo Monte et in eius territorio, quarum terrarum prima petia iacet al Campo de la Riva, coheret ei supertotum a mane via, a meridie Albrigoni de Villa et heredum Gualfredi Circamondi, a sera ipse flumen Lambri, et est supertotum iugeras septem; secunda petia est ibi ultra via |[que vadit fere per medium], [[.....]] --------, a meridie heredum suprascripti Gualfredi, a sera et a monte via, et est supertotum pertic(as) viginti et sex; tercia iacet ad locum ubi dicitur Campus Reus, a mane Belloni Pix(er)ainpolte, a meridie Petri Mazaccara et Bernardi et Mussii de Palaxio, a sera Suzii de Vestarino, a monte eclesie Sancte Marie Venedegae, et est supertotum (j) |[iugeras quinque et perticam unam], [[......]][alia] vero medietas pro indiviso est ipsius monesterii quam adquisivit (k) ab Ugone, filio quondam Tutobelli Salvatici, et a matre et a coniuge sua, habitantes modo in loco Furnovo qui est ultra Adduam; quarta petia iacet subtus costam de Campo de Monte et est in petiis tribus, scilicet terram et pratum et onicedum, et supertotum |[est perticas septem, coheret][[..........]] ----------------------; quinta est prope Vites Sancti Stephani ad Rotam, ab omnibus partibus suprascripti Sancti Stephani, et est supertotum perticam una[m] et dimidiam; sexta est campus et dicitur a lo Campo de la Cirixiola de Vallera, supertotum a mane suprascripti Sancti Stephani, a meridie de Pocacarne, a sera via, a monte (l) suprascripti Lanfranci, et est supertotum perticam |[unam et dimidiam; septima petia est campus et dicitur p]ost Gatteram, a mane de Cornellianis, a meridie suprascripti Lanfranci, a sera ipsius Iacopi, a monte suprascripti Mussii, et est supertotum perticam unam et dimidiam; octava est campus et dicitur ad Campus de Vallera, a mane ----------, a meridie ----------, a sera suprascripti Bernardi, a monte de Caravall(e), et est supertotum pertic(as) quatuor; nona |[petia est zerbus et dicitur in Guiforono, a] mane via, a meridie ipsius Sancti Stephani, a sera suprascripti Bernardi, a monte de Carevall(e), et est perticas quatuor et dimidiam, vel si amplius predicte petiae infra predictas coherentias inveniri potuerint quam ut supra mensura legitur, in presenti maneant vendic(ione), una cum omnibus honoribus et districtis, usibus et condicionibus, fictis et redditibus, usibus |[aquarum aquarumque duc]tibus, coltis et incoltis, divisis et indivisis, omnia et in omnibus inintegrum. Quas autem res omnes superius dictas (m), cum superioribus et inferioribus seu cum finibus et accessionibus suis inintegrum, ab hac die vobis q(uibus) supra emptoribus per hanc car(tam) et pro suprascripto precio vendimus, tradimus, emancipamus ut faciatis exinde presenti die vos et cui vos vel pars | suprascripti mone[ster]ii dederitis vestrisque successoribus et officialibus ipsius monasterii qui pro tempore fuerint, ad utilitatem suprascripti monesterii, quicquid volueritis, et habeatis et teneatis predictas res omnes ut supra legitur inintegrum liberas, absque ulla condicione et ficto, sine omni nostra et heredum nostrotum contradic(ione). Quidem et spondemus atque promittimus nos q(ui) supra ven|[ditor]es, una cum nostris heredibus, vobis q(uibus) supra emptoribus vestrisque successoribus seu cui vos dederitis suprascriptas res omnes ut supra legitur inintegrum ab omni homine defensare cum stipullacione subnixa et liberas absque ulla condicione et ficto ut supra dictum est, quod si defendere non potuer[im]us aut si contra hanc car(tam) vendicionis per quodvis ingenium agere |[au]t causari presumpserimus, tunc in duplum vobis suprascriptas res omnes ut supra legitur inintegrum restituamus sicut pro tempore fuerint aut valuerint sub estimatione in eisdem locis. Quia sic inter nos convenit. Actum suprascripto loco Gramene, in domo suprascriptorum venditorum.
Sign(a) + + (n) man(uum) suprascriptorum Marroni et Vacche, iugal(ium), et Savie et Oliverii, qui hanc car(tam) ut supra fieri rogaverunt; et ipse Marronus eisdem feminibus et filio consensit ut supra.
(SM) [Ego]Guilitionus, iudex et qui dicor Iudex, missus do(m)ni secundi Chunradi regis, suprascriptam Vacam interrogavi ut supra et s(ub)s(cripsi).
[Signa + manuum][Azo]nis et Alberti, fil(ii) quondam Pezapane, qui (o) de Payrana dicuntur, et Iohannis Mancasola et Andręę de Ultrapadus et Ugonis qui dicitur Clerico, testium ; et insuper interfuerunt ibi do(m)nus Lanfrancus, presbiter et prepositus Sancti Barnabe de Capite Brolii de Mediol(ano), et Anselmus, archipresbiter de Basilicapei, et Iohannes, presbiter de ---.
[Insuper ibi statim dederunt gua]diam ipsi venditores eisdem emptoribus ita quod defendere et guarentare habent suprascriptas res omnes ut supra legitur ab omni homine, iure et ratione si discordia advenerit eis vel eorum successoribus aut cui dederint; et inde estiterunt fid(eiuss)ores ipsi Azo et Albertus, filius quondam Pezapanis, qui dicuntur de Payrana, qui |[[............]] ut possint quem voluerint in solidum reverti, in pena dupli. Et insuper ipsi venditores obligaverunt omnes res (p) suas eisdem emptoribus pro defensione supascriptarum rerum venditarum (q).
[(SN) Ego][Girardus] qui dicor de Vineate, missus domini regis, tradidi et scripsi.
Et insuper dederunt guadiam ipsi pater et filius venditores eisdem emptoribus ita quod dare habent omnes cartulas adquisti suprascriptarum rerum venditarum eisdem emptoribus vel eorum certo misso; et inde estiterunt fid(eiuss)ores suprascripti (r) Azo et Albertus, qui dicuntur de Payrana, in pena dupli.

(a) relicta in A.
(b) -te aggiunto nel sopralineo con segno di richiamo.
(c) regis secundi con segno di inversione.
(d) -a aggiunta successivamente dalla stessa mano.
(e) Così A.
(f) Maiori in A.
(g) -e- corretta da i
(h) Corretto da emptorum
(i) -p- corretta da b
(j) Segue et est super
(k) adsivit in A.
(l) t con segno abbreviativo in A.
(m) dictis in A.
(n) Il numero dei segni non corrisponde a quello delle persone.
(o) Om. A.
(p) Segue eorum
(q) venditum in A.
(r) suprascriptis in A.

Edizione a cura di Ada Grossi
Codifica a cura di Ada Grossi