Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

In nomine domini nostri Iesu Christi. Coram domino Galdino Sancte Mediolanensis Ecclesie archiepiscopo, apostolice sedis legato, inter domnum Ambrosium ecclesie et monasterii Sancti Victoris ad Corpus abbatem et domnum Iohannem ecclesie de | Cyxillano presbiterum ex mandato et consensu domini Madii ecclesie de Coriopicta prepositi huiusmodi agitabatur controversia. Proponebat siquidem ipse Iohannes presbiter ecclesiam Sanctorum Faustini et Iovitte, que est sita inter Albairate et Cyxillanum, | ubi quondam dicebatur Verdezagum, cum omni suo iure et pertinentia suam esse et ad se pertinere. Sedimen quoque, quod iuxta eandem situm est ecclesiam, quia ipsius ecclesie esse proponebatur, ad se pertinere dicebat, allegans quod cum ipsa ecclesia | infra fines et terminos sue plebis et parrochie sita sit, eam longo tempore quiete possedit et in festo eiusdem ecclesie absque ipso abbate vel eius nuntio seu antecessorum eius ipse et antecessores sui divina celebraverunt officia; et super hoc huiusmodi |[pro]duxit testes. Xuganappo iurato dixit: 'Ego vidi in testo sancti Faustini venire ad ipsam ecclesiam Anselmum presbiterum de Albairate et Iohannem presbiterum de Cyxillano et Aribertum presbiterum et Paganum diaconum et Folcum de Mayrora et dominos de |[Landriano][et dominos] ac dominas de Albairate et Cyxillano nec fuit ibi aliquis monachus vel nuntius abbatis, et hoc [[.......]] et[[....]] supra'. Interrogatus quotiens hoc viderit, dixit: 'Quatuor aut amplius. Et vidi quod dominus Guifredus |[donavit sedimen ecclesie], in quo quidam pauper edificavit ibi prope domunculam, et dixit quod [terra ipsa vel] ecclesia [[...]] de confinio est de Cyxillano'. Henricus Carexani iurato idem dixit quod Xuganappo. Interrogatus quotiens viderit, dixit: 'Septies aut | amplius'. Petrus Capellus iurato idem quod Xuganappo, excepto quod non vidit ibi Paganum diaconum. Interrogatus qu[otiens hoc] viderit, dixit: 'Ter aut amplius', et quod ecclesia sit de confinio de Cyxillano et de terra quam dedit prefatus Guifredus idem. | E contra, vero, supradictus abbas se longissimam eiusdem ecclesie quietam habuisse possessionem affirmabat et de interrupta sibi possessione conquerebatur. Bona quoque et res eiusdem ecclesie se semper habuisse et quiete possedisse mon|strabat. Ad quod probandum suppositos testes induxit. Obertus de Sancto Victore dixit: 'Ego scio et vidi quod monachi Sancti Victoris per istos XXX annos et plus quiete et sine contradictione possederunt ecclesiam Sancti Faustini et Sancti Desiderii | de Albairate, et ego multociens ivi cum monachis ad faciendum festum in expensis nostris, nullo contradicente. Et scio et vidi quod nullus serviebat ibi nisi per abbatem et rebus illius ecclesie ita utebantur monachi sicut suis propriis, sine | contradictione'. Et dixit de Iohanne sacerdote monacho qui stetit ibi per monachos 'et egomet portavi illuc campanam ex parte monasterii'. Discus dixit idem, et dixit quod multotiens portavit prefato sacerdoti qui serviebat ibi farinam | et oleum et panem et alia cibaria ex parte abbatis [nec u]nquam audivi quod alius haberet aliquid facere in illis ecclesiis nisi abbas. Publica quoque instrumenta exhibuit idem abbas, que de traditione seu donatione fundatorum eiusdem | ecclesie in prefatum monasterium Beati Victoris facta fuerant. Privilegium etiam Eugenii pape felicis memorie quod id ipsum confirmabat ostendit. Hiis igitur et aliis auditis et visis, dominus Obertus Sancte Romane Ecclesie subdiaconus et Modo|eciensis archipresbiter, ex mandato domini archiepiscopi et conscilio fratrum ac sapientum suorum, suam promulgavit sententiam ut, si prememoratus abbas per suum advocatum iurare vellet sepedictam ecclesiam Sanctorum Faustini et Yovitte | ita supradicti monasterii Sancti Victoris esse quod ad ecclesiam de Coriopicta non pertineret, ab ipsius presbiteri Iohannis petitione esset absolutus. Quod ipse per suum iuravit advocatum. Et sic finita est causa. Actum in palatio Mediolanensi. | Anno a nativitate Domini millesimo centesimo septuagesimo, III kal(endas) augusti, indicione III. Interfuerunt Anselmus de Orto, Iohannes Bastardus, Petrus et Henricus de Marliano, Guercius de Hostiolo, Arnaldus Mainerius, Guilielmus et Algisius Mante|gacii, Lafrancus Gatarossa, Ardericus Mantegacius, Gregorius Cagainarca, Heriprandus Iudex, Iohanardus Canis, Rogerius de Sadriano, Capellus et Gargarotus de Mairora, Henricus Serloterii et Leonardus Sigezonis et Bonabellus | et plures alii.
+ Ego Wifredus ex mandato domini mei Galdini Mediolanensis Ecclesie archiepiscopi subscripsi.
+ Ego Hubertus Mediolanensis archidiaconus subscripsi.
+ Ego Philipus diaconus subscripsi.
+ Ego Albericus subdiaconus subscripsi (a).
+ Ego magister Rolandus Sancte Mediolanensis Ecclesie diaconus subscripsi.
+ Ego Wiscardus diaconus subscripsi.
+ Ego Adobadus ex mandato domini Ugonis diaconi subscripsi (b).
+ Ego Beatus ex mandato domini Milonis Mediolanensis Ecclesie archipresbiteri subscripsi.
+ Ego Algisius Mediolanensis Ecclesie cimiliarca et cancelarius et (c) subscripsi.
+ Ego Obertus subdiaconus et Modoetiensis ecclesie minister subscripsi (d).
Dat(a) per manum domini Algisii Sancte Mediolanensis Ecclesie cymiliarce et cancellarii. Ego Adobadus ex mandato eius hanc sententiam scripsi.
(SI P.D)

(a) Ego Wifredus - Ego Albericus sulla sinistra della pagina.
(b) Ego magister Rolandus - Ego Adobadus al centro.
(c) Così A.
(d) Ego Beatus - Ego Obertus a destra.

Edizione a cura di Michele Ansani
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi