Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

(ST) Anno dominice incarnacionis milleximo centeximo nonageximo (a) septimo, die lune tercio die mensis novembris, indicione prima. Comutacionem fecerunt insimul dominus |Anselmus misus et camararius domini Fillipi Dei gratia Mediolanensis archiepiscopi (b) ex una parte, nam ex altera parte Fillipus fillius quondam ser Guilielmoti de Buge|lla de Vellate. In primo ipse Fillipus dedit in causa comutacionis ipsi domino Anselmo qui recepii a parte (c) Mediolanensis archiepiscopatus (b) presenti die habendum | trex pecies terre iacentes in loco seu terretorio Vellate qui errant proprietas ipsius Fillipi. Prima pecia est silva (c) et vinea (c) insimul tenente |[.......................] ex[..]erio, coheret (d) ei a mane Brunengii de Vellate, a meridie Sancte Marie de Monte, a sero valle Salvani, a monte Iacobi frater | eius. Seconda pecia est silva et iacet ubi dicitur in Cerreda, coheret ei a mane et a meridie via, a sero et a monte Iacobi frater eius. Tercia pecia est clausum et iacet (e) | post sedimen suum de Bugella, coheret ei a mane Petri Guerri de Vellate et Iacobi frater eius, a meridie reservavit in se sedimen suum, a sero via, a monte Sancte Ma|rie de Monte. Unde ad invicem recepit ipse Fillipus ab ipso comutatore suo totam decimam de ra Rasa (c), quam ipse Fillipus tenebat et pater suus consue|verat tenere in feudum ab ipso domino archiepiscopo (b), et hanc comutacionem fecit predictus dominus camararius consillio domini Alberti clerici de Varixio et | Gisolfi Patarini de Vellate, qui omnes dixerunt quod dominus archiepiscopus (b) mulltam melliorem rem accipiebat (c) quam daret (c). His autem rebus superius (f) dictis | et comutatis una cum superioribus et inferioribus seu confinibus et accesionibus suis in integrum, taliter ipsi comutatores comutaverunt inter se, faciendum unaqueque | parx cum suis heredibus et succesoribus et cui dederint de hoc quod supra in comutacionem recceperunt iuris proprietarii vel libellalii (g) nomine quicquid volluerint | sine allicuius contradicione. Et promiserunt predicti comutatores vicisim inter se et guadiam dederunt ac omnes suas res pignori obligaverunt, quod omni tempore sibi | et suisque heredibus et sucesoribus et cui dederint stabont in antea et defendent, et hoc quod supra in comutacione dederunt sicut supra legitur cum omnibus et per omnia coherencie dant et expe|dient et defendent ab omnibus personis contradicentibus cum usu et iusticia in pena dupli (h) suprascriptarum rerum et tocius damni quod contigerit ei. Et exinde iamdictus Fillipus posuit | fideiusorem (i)Guifredum ser Musi de Vellate obligando omnia sua bona pignori. Quia sic convenerunt inter se. Actum borgo Varixio.
[Signum] + manus suprascriptorum comutatorum et estimatorum, qui hanc cartam ut supra fieri rogaverunt. Unde due carte comutacionis uno tenore tradite et scripte sunt.
Signum + manus testium, silicet Soldani de Vellate et Ubertus filius Castelli Medici de Varixio et Guilielmus de ra Canalle.
Et hanc terram ipse Fillipus debet tenere in feudum domini archiepiscopi (b) pro recompensacione (c) decime de ra Rasa quam tenebat in feudum.
+ Ego Philipus Mediolanensis archiepiscopus subscripsi.
(ST) Ego Ubertus de Castiaco iudex tradidi et scripsi hanc cartam.

(a) In A norageximo
(b) La prima e manca.
(c) Sulla finale un segno abbreviativo generico inutile.
(d) Qui e più oltre in A coht senza segno abbreviativo.
(e) Segue ubi cancellato.
(f) Il segno abbreviativo sull'asta discendente di p manca.
(g) Così A.
(h) In A duplii
(i) In A fideisorem

Edizione a cura di Luisa Zagni
Codifica a cura di Patrizia Merati