Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

(ST) Anno dominice incarnationis millesimo centesimo quinquagesimo sesto, mense aprilis, indicione quarta. Comutatio bone fidei noscitur esse contractus ut ad invicem emptionis obtineat firmitatem eodemque nexu obligat contrahentes. Placuit itaque et bona convenit voluntate inter Ambroxium et Quintam germanos et filios quondam | Petri qui dicebatur de Brugario et Vorenteram coniugem ipsius Ambroxii atque Vilanam eorum matrineam et relictam quondam suprascripti Petri, et Iohannem et Quartanellum atque Sognetum et Pedretum et Gardianam fratres et sorores infantuli et filii quondam suprascripti Petri de loco Coronate qui professi sunt lege vivere Longobardorum, illi que supra Vilane consen|tientibus suprascriptis Ambroxio et Quinta et suprascriptis infantulis mundualdis eius atque illis infantulis consentientibus ipsis Ambroxio et Quinta germanis et tutoribus eorum, et per datam licentiam Carnelvarii iudicis et missi domini Federici regis, et illi que supra Vorentere consentiente suprascripto Ambroxio iugali et mundualdo suo et subter confirmante, et | ut legis habet actoritas per interrogationem suprascripti Carnelvarii missi regis, a quo ipsa Vorentera interrogata et inquisita est; nec non et inter Andream presbiterum prepositum eclesie Sancti Stefani site in loco Vicomercato, ibi astante et laudante Ismaello in hoc negotio suprascripte ecclesie electus advocatus, in primis dedit ipse prepositus eidem Amb|roxio et Quinte et suprascriptis infantulis et Vilane et Vorentere in causa comutationis a presenti die in suo iure habendum, id est campi petiam unam et argen(ti) den(ariorum) bon(orum) Mediol(anensium) libras decem et octo iuris suprascripte ecclesie, que campi petia iacet in suprascripto loco et fundo Vicomercato vel in eius territorio ad locum ubi dicitur Cavaliago: coheret ei a mane Bombelli | et in aliquid Rainaldi, a meridie et a sero ipsius Rainaldi, a monte via. Unde ad invicem accepit ipse prepositus ab eisdem Ambroxio et Quinta et Vilana atque Vorentera et a suprascriptis infantulis similiter in causa comutationis a presenti die in suo iure habendum a parte suprascripte eclesie, hoc est decimam unam totam in integrum quantam habebant et detinebant in suprascripto loco et fu|ndo Vicomercato vel in eius territorio et in Cavaliago seu in plebe ipsius loci. His autem rebus superius dictis et comutatis una cum superioribus et inferioribus seu cum finibus et accesionibus suis in integrum taliter ipsi comutatores sibi invicem comutationis nomine tradiderunt, fatiendum exinde pars partim de hoc quod supra in comutatione recepit a die presen|ti cum suis heredibus et succe soribus iuris libelario nomine quicquid voluerint, sine omni unius eorum alterius eorumque heredum vel succesorum (a) contradictione. Et spoponderunt se ipsi comutatores sibi invicem cum suis heredibus et succesoribus hoc quod supra in comutatione dederunt in integrum ab omni hornine defensare, de quibus penam inter se (b) posuerunt ut quis ex ipsis aut eorum heredibus vel succesoribus se de ac | comutatione removere presumserit et non permanserit in ea omnia ut supra legitur, tunc conponat illa pars que oc non servaverit ad partem fidem servanti pene nornine suprascriptas res quas in comutatione dederunt in duplum sicut pro tempore fuerint aut valuerint sub estimatione in eisdem locis. Et ad anc comutationem previdendam acceserunt | duo Deum timentes homines estimatores ex parte suprascriptorum infantulorum, qui estimaverunt et guarentaverunt quod suprascriptus Petrus quondam genitor eorum reliquisset eis debitum usque ad argen(ti) den(ariorum) bon(orum) Mediol(anensium) libras decem et octo, et non haberent (c) de mobilibus rebus tantum ad venundandum unde ipsum debitum sanare possent, set habebant suprascriptam suam portionem deci|me quam vendere volebant et pretium accipere ipsumque debitum sanare; quibus auditis et diligenter inquisitis suprascriptus Carnelvarius iudex et missus pro amore Dei et anima ipsius regis eis licentiam et publicam tribuit actoritatem ad ipsam decimam vendere ipsumque debitum sanare. Ex parte vero ipsius ecclesie acceserunt duo Deum timentes homines estimatores, qui esti|maverunt et dixerunt quod suprascripta ecclesia meliorem reciperet rem quam daret. Que suprascripte Vilana et Vorentera receperunt ibi consultum pro libris tredecim earum faderfium. Quia sic inter eos convenit. Actum suprascripto loco Coronate. Unde due carte uno tenore tradite sunt. Et ibi statim dederunt guadiam suprascripti Ambroxius | et Quinta suprascripto preposito quod si intentio vel discordia aparuerit de suprascripta decima in toto vel in parte defendendi et guarentandi ab omni homine usu et ratione, et inde posuerunt fideiusores Ogerium qui dicitur de Coronate eorum patruum atque Ardericum Maraplanta de suprascripto loco Vicomercato qui obligaverunt pignora sua in pena dupli usque ad quinque | annos. Et ipse prepositus ibi statim dedit guadiam suprascriptis germanis defendendi et guarentandi suprascriptam terram ab omni hornine usu et ratione, et inde posuit fideiusores suprascriptum Ardericum atque Marchionem clericum et (d) diaconum suprascripte ecclesie in pena dupli similiter usque ad quinquenium.
Signum + + + + + + + (e) manuum suprascriptorum Ambroxii et Quinte atque Vorentere et Vilane et suprascriptorum infantulorum qui anc comutationis cartam ut supra fieri rogaverunt, et ipsi germani eisdem infantulis germanis eorum et suprascriptis feminis consenserunt ut supra.
Signum + + + manuum suprascripti Ismaelli et Arderici estimatores ex parte suprascripte eclesie atque Guifredi Mutto et suprascripti Arderici estimatorum ex parte infantulorum, qui ita estimaverunt et guarentaverunt ut supra.
Signum + manus ipsius Ismaelli advocatoris in oc negotio, qui ita laudavit et firmavit ut supra.
Signum + + + manuum Petri Guara atque Iohannis filii Petri Amizonis et Ambroxii Caballus et Iohannis qui dicitur Urso testium.
Et ideo suprascriptus prepositus dedit suprascriptas libras decem et octo in suprascripta decima ad restaurum fatiendum de libris quattuor et dimidia quas ipse prepositus recepit de terra quam vendidit Sozoni de Belusco et de libris quinque quas recepit de terra quam vendidit Lancie Meroso et de libris sex et solidis novem de denariis quos recepit de terra quam vendidit Steva|no Aginardo.
(ST) Ego Covadus notarius sacri palatii tradidi et scripsi.

(a) vel succesorum nell'interlinea.
(b) se nell'interlinea.
(c) In A habeberent.
(d) clericum et nell'interlinea.
(e) Così, senza corrispondenza fra il numero delle croci e quello dei nomi, anche in seguito.

Edizione a cura di Liliana Martinelli Perelli
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi