Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

(SN) Anno ab incarnacione domini nostri Iesi (a) Christi millesimo centesimo quadragesimo tercio, decimo die mensis obtubris, | indic(tione) septima. Constat nos Anselmum, filium condam Ottonem (b), et Agnesia iugalem, filiam condam (c), qui professus sum ex nacione mea lege | vivere (d) Salica, et ego ipsa Agnesia professa sum ex nacione mea lege vivere Longobardorum set nunc pro ipso viro meo lege vivere videor Salica, | ipso viro et mundoaldo meo m(ih)i consenciente et subter confirmante, et iusta lege (1) mea cui supra Agnesia in qua nata sum una cum noticia prop[i]n|quorum parentum meorum, id est Vilielmus Collo et Belegerius consobrinorum meorum, in quorum presencia et testium certam facio professione quod | nullam me pati violenciam a quopiam homine nec ab ipso iugali et mundoaldo meo nisi mea bona et spontanea voluntate, accepissemus | sicuti et i(n) presencia testium accepimus a te Iohannes Musso, filium condam Albertum, argenti denariorum bonorum Papiensium solidos un|decim et dimidium, finito precio, pro sedimen unum quam habere visi sumus in loco et fundo Sartirana, cum area sua, iuris nostris, prope castellum, | et est area de ipso sedimen cum area sua per mensuram iustam tabule ---; coheret ei: de una parte via, de alia terra Sancta Maria, de tercia Ar|tuxo, sive ibique alie sunt coherencie, et si anplius de nostris iuris rebus infra ipsas coherencias inventum fuerit, quam u(t) supra | mensura legitur, per hanc cartulam vendicionis et idem precium in tua cuius supra Iohannes tuosque heredum et cui tu dederis persista (e) potestate, proprietario iure. Quam autem | suprascriptum sedimen cum area sua iuris nostris superius dictum, una cum accessionibus et ingressibus earum seu cum superioribus (f) et inferio[ribus s]uis, qualiter supra | legitur, inintegrum, ab hac die tibi cui supra Ioannes pro suprascripto precio vendimus, tradimus, mancipamus, nulli alii venditum, donatum, alienatum, obnosiatum [vel] tradi|tum nisi tibi. Insuper per cultellum, festucam nodatam, guantonem et guasonem terre atque ramum arboris tibi exinde legitimam facimus [tradicionem]| et investituram et nos exinde foris expulsos (g) vuarpiimus et absente nos fecimus tibi et ad tuam proprietatem habendum relinquimus, faciendum [exinde a]| presenti die tu et heredes tui et cui tu dederis, iure proprietario nomine, quicquid volueritis, sine omni nostra ac heredum ac proheredum nostrorum contradic(tione) vel defen|sione et absque restauracione, excepto si de nostra parte non aparuerit ullum datum aut factum vel quodlibet scriptum quod nos exinde in aliam partem fe|cissemus et claruerit, tunc de illa parte unde hoc apparuerit nos et nostri heredes ac proheredes tibi cui supra Iohannes tuisque heredibus (h) et cui tu dederis suprascriptam vendicionem | defendere et restaurare promittimus; quod si defendere non potuerimus aut si tibi exinde aliquid per quodvis ingenium subtrahere quesierimus, tunc in duplum suprascriptam | vendicionem tibi restituamus sic(ut) pro t(em)pore fuerint (i) meliorata aut valuerint per exstimacionem in consimili loco. Na(m) si de nostra parte ullum datum aut factum vel quod|libet scriptum non apparuerit quod nos exinde in aliam partem fecissemus et claruerit, nichil tibi defendere vel restaurare promittimus, excepto ut supra. | Si quid vero, quod futurum esse non credimus, si nos ipsi iugales, quod absit, aut (j) ullus de heredibus nostris seu ac proheredibus seu quelibet (k) obposita | persona contra hanc cartulam vendicionis ire quandoque te(m)ptaverimus, aut eam per quodvis ingenium infrangere quesierimus, tunc inferamus ad illam partem contra quam | litem intulerimus multa quod est pena auri (l) optimi uncias .X., argenti pondera .XX., et quod repecierimus (m) vendicare non valeamus, set presens hanc (n)| enim car(ta) vendicionis diuturnis t(em)poribus firma permaneat atque persistat inconvulsa cum stipulacione subnisa, et nec m(ih)i cui supra Agnesia liceat ullo t(em)pore nolle | quod volumus (o), set quod a me semel factum vel quod scriptum est inviolabiliter conservare promitto cum stipulacione subnisum, et nichil nobis ex ipso precio dare debes dicimus, et | bergamena cum atramento de terra levavimus. Hanc enim cartula vendicionis pagine Ribaldus notarius sacri palacii tradimus et scribere rogavimus, in qua | subter confirmans testibus obtulimus roborandam. Actum in locho Sartirana. Feliciter.
§ Signa ++ manuum suprascriptorum iugalium qui hanc cartulam vendicionis fieri rogaverunt et suprascriptum precium acceperunt; et eidem coniugi sue consensit ut supra.
§ Signa ++ manuum suprascriptorum Vilielmus Colle et Belengerius qui eandem (p) germanam interrogaverunt ut supra.
§ Signa ++ manuum Vilielmus Bucaco et Ubertus lege vivencium anborum (q) Salicha testium.
§ Signa ++ manuum Cupa et Albertus anborum lege vivencium Romana testium.
§ Signa +++ manuum Albertus Basanus et Vuarnerius atque Ubertus testium.
(SN) Ego qui supra Ribaldus notarius sacri palacii scriptor uius cartule vendicionis post tradita co(m)plevi et dedi.

(a) A Ieh(s)i
(b) Così A.
(c) Segue At
(d) Il primo gambo della seconda v corr. da altra lettera.
(e) Così A.
(f) Nel sopralineo, in corrispondenza della prima i, segno abbr.
(trattino obliquo) superfluo.
(g) -u- corr. da altra lettera.
(h) A hrdb(us) senza segno abbr. per la contrazione.
(i) A furi(n)t
(j) -ut parzialmente su rasura.
(k) -l- forse corr. da b
(l) -u- nel sopralineo.
(m) -p- corr. da c
(n) Così A.
(o) Così A.
(p) A edandem
(q) A aborum senza segno abbr. per la nasale.

(1) Cf. Liutpr. 22

Edizione a cura di Barbieri, Cau, Baretta, Ansani
Codifica a cura di Michele Ansani