Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

(SN) Anno ab incarnacione domini nostri Iesu Christi millesimo centesimo quadragesimo quinto, quarto kalendas dece(m)bris, indic(tione) nona. Constat me Vasallum, | filium quondam Andreę Ferrarii, qui professus sum ex nacione mea lege vivere Romana, accepisse sicuti et i(n) presentia testium accepi a vobis do(n)no Anselmo, |[abb]ate monasterii Sancti Petri Cęli Aurei, per donnum Rainaldum (a) presbiterum Sancti Andreę et missum tuum, et a te Otone filio Petri Butigella, argenti denariorum bonorum |[Pa]piensium libras quatuor, finito precio, pro mea integra porcione, quę est sexta pars, de pecia una de terra aratoria, iuris mei, quam habere visus sum ex illa parte |[flu]vii Padi, in loco et fundo Caselle et in eius territorio, ad locum ubi dicitur in Cairasca, et est ipsa mea porcio per mensuram iustam iugera legitima duo et |[per]ticas quatuor, vel si amplius fuerit. inintegrum; coheret ei ad supertotum: de una parte terra Sancti Martini, de alia Guilielmi Albaricii, ex tercia parte Pagani | da Cellanova, sive ibi alię s(in)t coherentię. Quam autem suprascriptam meam integram porcionem de suprascripta pecia de terra aratoria iuris mei superius dictam, una cum acces|sione et ingresso seu cum superioribus et inferioribus suis qualiter supra l(egitur), inintegrum, ab hac die vobis qui supra domno Anselmo abbate et Otone pro suprascripto precio vendo, | trado, emancipo, nulli alii venditam, donatam, alienatam, obnosiatam vel traditam nisi vobis (b), et faciatis exinde a presenti die vos et successores et | heredes vestros et cui vos dederitis, iure proprietario nomine, quicquid volueritis, sine omni mea et heredum meorum contradictione. Etquidem spondeo atque pro|mitto me ego quem supra Vasallum, una cum meis heredibus, vobis quibus supra donno abbate et Otone vestrisque successoribus et heredibus et cui vos dederitis | suprascriptam vendicionem qualiter supra legitur, inintegrum, ab omni homine defensare; quod si defendere non potuerimus, aut si vobis exinde aliquid per quodvis ingenium subtrahere | quesierimus, tunc in duplum eandem vendicionem, ut supra legitur, vobis restituamus sic(ut) pro t(em)pore fuerit meliorata aut valuerit per estimacionem in consimili loco, et | nec m(ih)i liceat ullo t(em)pore nolle quod volui, set quod a me semel factum vel quod scriptum est inviolabiliter conservare promitto cum stipulacione subni|xum, et nichil m(ih)i ex ipso precio dare debetis dixi. Actum in civitate Tic(ini). Feliciter.
Signum + manus suprascripti Vasalli qui hanc cartam vendicionis fieri rogavit et suprascriptum precium accepit ut supra.
Signa ++ manuum Uberti Limedanci, Bernardi Scara(m)polarii, amborum lege viventium Romana testium.
Signa +++ manuum Petri de Giselberto, Suzeti Fornarii atque Uberti da Riturbio testium.
(SN) Ego Donumdei notarius sacri palacii scriptor huius cartulę vendicionis post traditam co(m)plevi et dedi.
§ Ibi loci, per lignum quod sua tenebat manum (c), suprascriptus Vasallus refutavit eis suprascriptam terram in pena librarum decem den(ariorum) bon(orum) Pap(iensium).
§ Eodem die, presentia suprascriptorum testium, iuravit suprascriptus Vasallus manu sua propria ad sancta Dei ęvangelia adversus suprascriptum domnum abbatem, per ia(m)|dictum presbiterum Sancti Andreę missum eius, et adversus ia(m)dictum Otonem, quod suprascripta iugera duo et perticas quatuor de terra (d), de quibus hodie fec(it) eis suprascriptam cartulam | vendicionis sub dupla defensione, per allodium detinebat eam se sciente tunc quando suprascriptam cartam faciebat, et nullam cartam, nullum scriptum, nullam | tradicionem, nullam invasionem neque aliquam securitatem in aliam partem factam non est, se sciente, quę noceat suprascripto abbati et Otoni (e) vel eorum successo|ribus et heredibus neque cui dederint, et ab hac hora in antea non habet agere nec causare nec contradicere nec guerriare suprascriptam terram nec per se nec per submis|sam personam neque suprascripto domno abbati et Ottoni neque eorum successoribus et heredibus neque quibus dederint; et infra quindecim dies postquam ei requisitum fuerit, in | tenere et i(n) possessione de suprascripta terra eos vel eorum certum missum mittere habet; et si exinde briga aut i(n)tencio apparuerit, ab omni homine disbrigare et i(n)| auctoritatem stare habet cum racione; et infra quindecim dies postquam ei requisierint facere habet (f) Imildę uxoris suę cartam et securitatem de suprascripta terra, secundum | c(on)silium iudicis illorum, n(is)i iusto i(m)pedimento remanserit; et, transacto i(m)pedimento, ad octo dies postea adi(m)plere habet. Hec ita vera (g) sunt et observare habet, | se sciente, sine fraude et malo ingenio, si (i) Deus illum adiuvet et illa sancta Dei ęvangelia. Interfuerunt omnes suprascripti testes. (SN) Et ego qui supra Donumdei notarius sacri palacii interfui et s(ub)s(crips)i.

(a) Rainaldu(m) aggiunto successivamente dal notaio nella finestra bianca predisposta; -du(m) nel sopralineo, per insufficienza di spazio.
(b) v- corr. da ti
(c) Così A.
(d) Nel sopralineo, in corrispondenza di -a, segno abbr. (trattino orizzontale per -m) eraso.
(e) Nel sopralineo, in corrispondenza della seconda o, tratto di penna senza apparente significato.
(f) Segue fac(er)e iterato.
(g) Nel sopralineo, in corrispondenza di -a, segno abbr. (trattino orizzontale per -m) eraso. (h) A sic

Edizione a cura di Barbieri, Cau, Baretta, Ansani
Codifica a cura di Michele Ansani