Lombardia Beni Culturali

Breve finis et refutationis

1153 agosto 1, Pavia.

Armanno e Bernardo germani, del fu Pietro, Adelasia del fu Ugo e moglie di Bernardo, tutti di legge longobarda, rinunziano in favore di Anselmo, abate del monastero di S. Pietro in Ciel d'Oro, in persona di Ardizzone gastaldo, messo del monastero, a un appezzamento di terra coltiva di dieci iugeri, detto Cicognaria, sito nella Campagna Pavese, presso Calvencia, che i germani tenevano in feudo dal monastero, ricevendo per la refuta dieci lire di denari pavesi e a titolo di launachil una crosna.

Originale, ASMi, FR p.a., cart. 6078 (cl. VI, S. Sofia) [A]. Nel verso, di mano del notaio: Refutacio de terra (segue i(n) Ca(m)pania di mano del sec. XIIex.) de Cicognaria; sigla A (sec. XIII?); altre annotazioni tarde, tra cui, di mano settecentesca: 6 ½.

La pergamena presenta rosicature lungo tutto il margine destro, nonché abrasioni e sbiaditure dell'inchiostro lungo il lato sinistro. Nel foglio piegato in due si osserva il foro di filza.

(SN) Die sabati qui est primus dies mensis augusti. In burgo civitatis Papie. Presencia bonorum hominum quorum nomina subter leguntur, per lignum quod in suis tenebant ma|nibus, Armanus et Bernardus germani, filii quondam Petri, sibi invicem consencientes, et Adelaxia, iugalis ipsius Bernardi et filia quondam Ugonis, qui professi sunt | ex nacione lege vivere Longobardorum, ipso viro suo ei consenciente et subter confirmante, et iuxta legem (1) eorum una cum noticia propinquorum parentum | suorum, hii sunt Laflancus (a) Avoculus et Dachus filius eius, in quorum presencia et testium ipsa Adelaxia certam fecit professionem nullam se pati violenciam | a quopiam homine nec ab ipso iugali et mondoaldo (b) suo nisi sua bona et spontanea voluntate, fecerunt (c) finem et refutacionem d(omi)no Anselmo, abbati mo|nasterii Sancti Petri Celi Aurei, per Ardicionem gastaldum missum ipsius abbatis, nominative de pecia una de terra colta iuris suprascripti monasterii, quam ipsi germani tene|bant per feudum ex parte suprascripti monasterii, posita in Campanea (d) civitatis Papie, prope Calvenciam, et vocatur ipsa pecia de terra Cigognaria, et est per mensuram | iustam iugera decem, vel si plus fuerit; coheret ei: de una parte via publica, de alia terra suprascripti monasterii, de tercia parte terra Petri Eleni, de qua[rta]| parte terra Uberti Belegnani, scive ibi alie sunt coherentie. Eo modo ut ipsi iugales et Armanus et eorum heredes de suprascripta pecia de terra adversus suprascriptum | d(omi)num Anselmum, abbatem prefati monasterii, et suos successores et cui pars ipsius monasterii dederit, omni t(em)pore taciti et contenti permaneant. Et propter hanc fine[m]| et refutacionem acceperunt ipsi germani ab eodem Anselmo, abbate suprascripti monasterii, nomine vendicionis, precium decem libras denariorum bonorum Pap(iensium). Et spoponde|runt et obligaverunt ipsi iugales et Armanus se suosque heredes quod si ipsi vel eorum heredes adversus suprascriptum Anselmum, abbatem suprascripti monasterii, vel eius successo|res aut cui pars ipsius monasterii dederit de suprascripta terra agere (e) aut causare vel removere presupserint et exinde omni t(em)pore taciti et con|tenti non permanserint, vel si apparuerit ullum datum aut factum vel quodlibet scriptum (f) quod ipsi exinde in aliam partem fecissent et claruerit, vel si briga vel | intencio exinde eis apparuerit et ab omni homine cum racione non disbrigaverint, tunc co(m)ponere promiserunt suprascriptam (g) terram in duplum, et insuper penam dena|riorum bonorum Pap(iensium) libras triginta. Quidem ad hoc breve confirmandum acceperunt ipsi iugales et Armannus ab eodem Ardicione (h) gastaldo, misso [ipsius]| abbatis, launachil crosnam (i) unam. Iuravit suprascriptus Armannus manu sua propia (j) ad sancta Dei evangelia (k), per se et per parabolam suprascripti (l) Bernardi fratris su[i et]| per parabolam suprascripte Adelaxie uxoris ipsius Bernardi, data ab eis parabola, eidem d(omi)no Anselmo abbati suprascripti monasterii, per prefatum Ardicionem missum eius, quod [ab]| hodie in antea neque per se neque per eorum sumissam personam, neque de toto neque de parte, de suprascripta terra habent agere aut causare suprascriptum Anselmum (m) abb[atem]| suprascripti monasterii aut suos successores vel cui dederit, et tacitus et contentus permanere habet. Et si briga vel intencio exinde eis apparuerit (n), ab omni | homine cum racione disbrigare habet. Hec ita adtendere et observare habet, se sciente et eis scientibus, bona fide sine fraude, si Deus ipsum et eos adiu|vet et illa sancta Dei evangelia. Factum est hoc anno dominice incarnacionis mill(esimo) centesimo quinquagesimo tercio, suprascripto die, indic(tione) prima.
Si+++gna manuum suprascriptorum iugalium et Armani qui hoc breve fieri rogaverunt; et ipse Bernardus eidem uxori sue consensit ut supra.
Si++gna manuum suprascriptorum Laflanci Avoculi et Dachi filii eius qui eandem Adelaxiam parentem suam interrogaverunt ut supra.
Interfuerunt testes Petracius Advocatus, Petrus de Palacio, Albertus Çavatarius, Guido de Michaeli, Baldus Cabalerius.
(SN) Ego Capellus notarius sacri palacii interfui et hoc breve scripsi (o) et tradidi.



(a) Così A, qui e avanti.
(b) A modoaldo
(c) -u- corr. da a
(d) A Capanea
(e) Segue agere iterato.
(f) -i- nel sopralineo.
(g) A s(upra)s(crip)tum
(h) A Ardicioe senza segno abbr. per la nasale.
(i) A crosnanam
(j) Così A.
(k) A evg(e)lia, qui e nel caso seguente.
(l) -i corr. su a
(m) Nel sopralineo, in corrispondenza di -n-, tratto di penna senza apparente significato.
(n) La prima p corr. da b
(o) La prima i nel sopralineo.

(1) Cf. Liutpr. 22.

Edizione a cura di Barbieri, Cau, Baretta, Ansani
Codifica a cura di Michele Ansani

Informazioni sul sito | Contatti