56
Carta commutationis
1169 maggio 14, Acquafredda.
Arnaldo, abate del monastero di Santa Maria di Acquafredda, d� ad Amizone Musa, professante legge romana, tre vigne, una delle quali con casale, site a Tremezzo, nel luogo ove dicesi Busizano, divenute propriet� di detto monastero da parte del converso Ottone Cadaza, ricevendo in cambio una vigna posta a Lenno, sita ad Concilivum, avendo ambedue agito con il consenso del piore Lantelmo e di Oldefredo.
Originale, BAMi, Pergamene, n. 1426 [A].
Trascrizione: Bonomi, Diplomatum, BBMi, AE.XV.33, n. 57, cc. 120r-121r. Regesti: Ferrario, Sommario cronologico, c. 446v (barrato); Anonimo cisterciense, Spicileggio, BBMi, Morbio, 30, vol. VII, sub 6, c. 9v; Bonomi, Synopsis cronologica, BBMi, AE.XV.33, c. 400r-v; Ceruti, BAMi, I 145 suss., n. 49, cc. 9v-10r; Bianchi, Inventario, BAMi, K 202 suss., n. 1426, e nella relativa scheda mobile dell'ordinamento cronologico. Nota di repertorio: Bianchi, BAMi, K 212 suss., p. 202 (alla voce "Monastero di Acquafredda").
Nel margine superiore sinistro del recto segnatura, pure di mano del Bianchi, che rimanda all'Inventario: "1426".
Nel verso, di mano del rogatario, come pare: "Car(ta mon(aste)rii S(an)c(t)e Marie Aq(ua)frigide et Amizonis Muse co(m)mutator(um) d(e) t(er)ra d(e) Co(n)zelgivo (d(e) t(er)ra d(e) Co(n)zelgivo add. da diversa mano seriore, forse fase A) | et parte vinee d(e) Aq(ua) cu(m) casa d(e) Tremedio et vinea d(e) Tremedio et d(e) Alban(n)a (cu(m) casa - Alban(n)a add. da diversa mano seriore, forse fase A, come sopra)". Inoltre: segnatura di fase C: "B, n. 12"; regesto Ferrario. Infine: segnatura Bonomi, accompagnata da indicazione dell'anno: "57 .MCLXIX."; segnatura Ceruti in pastello rosso: "49".
Cf. BOGNETTI, Sulle origini dei comuni rurali, Appendice, n. 139, pp. 250-251.
La pergamena (mm 170/165 x 209/200) si presenta in buono stato di conservazione, nonostante alcune lievi lacerazioni in corrispondenza delle antiche piegature.
Tracce di rigatura a punta secca.
(SN) Anno d(omi)nice i(n)carnacio(n)is mill(esim)o cent(esim)o sexagesimo nono, quarto d(e)cimo die i(n)t(ra)nte m(en)sis madii, | indicio(n)e s(e)c(un)da. Comutacio bone fidei noscitur esse contractus ut vice e(m)ptionis obtineat firmitatem | eodemque nexu obliget (a) contrahentes. Placuit itaque bona convenit voluntate inter domnum augensem (1) abbatem Arnal|dum monasterii Sancte Marie Aq(ue)frigide, necnon et Amizonem Musam, filium quondam **********, qui professus est lege vi|vere Romana, ut in Dei nomine debeant dare sicut a presenti die dederunt ac tradiderunt vicissim sibi unus alteri, per hanc pa|ginam co(m)mutacionis nomine, consensu et affirmacione domni Lantelmi prioris et domni Oldefredi. In primis dedit ipse domnus ab|bas Arnaldus eidem Amizoni Muse, in causa co(m)mutacionis, idest tres vineas et unum casalicium, cum areis suis, iuris suprascripti | monasterii a parte Ottonis Cadaze, conversi ipsius monasterii, positas in loco et fundo Tromedio (b) et in eius territorio, et iacet ad Busizanum. | Prime pecie vinee coheret: a mane et a sero via, a meridie Iuliani et ab aquilone heredum quondam Henrici de Curtina et mona|sterii de Oga; secunde vinee coheret: a mane via, a meridie Fla(m)berti Pastonadia, a sero Albanna et ab aquilone Petri de Morsel|li; tercie pecie vinee, cum casalicio insimul se tenentibus, coheret: a mane via, a meridie heredum quondam suprascripti Henrici de Cur|tina et suprascripti Iuliani, a sero Albanna et ab aquilone heredum quondam Iohannis de Conca, sivi ibi alie sint coherencie. Et quidem adinvicem | recepit ipse domnus abbas Arnaldus ab eodem Amizone Musa, in causa comutacionis nomine, idest vineam unam, cum area sua, | iuris sui, positam in loco et fundo Lenno et in eius territorio, et iacet ad concilivum, et quicquid ei pertinet in ea parte concilivi; coher|et ei: a mane suprascripti monasterii et ab omnibus aliis partibus via, sive ibi alie sint coherencie. Has denique res supranominatas vel | comutatas, una cum accessionibus et ingressionibus earum seu cum superioribus et inferioribus suis, qualiter supra legitur, inintegrum, et in|ter se, commutacionis nomine, tradiderunt, ut facerent exinde a presenti die, tam ipsi comutatores quam successores et partis | suprascripti monasterii vel heredes eorum et cui dederint legaliter, proprietario nomine, quicquid voluerint, sine omni unius alteriusque partis contradictione, | et cum eorum defensione ab invicem ab omni homine, cum racione et restauracione et in extimacione (c) in consimilibus locis, in pena dupli. Unde car(te) (d) | due uno tenore sunt scripte. Actum est hoc in eodem monasterio, feliciter. |
Signa � � manuum suprascriptorum parcium q(ui) has car(tam) comutacionis fieri rogaverunt et ipsi eidem abati consenserunt et affirmaverunt ut supra (e). |
Signa � � � � � � manuum Martini et Forzani et Girardi et Iohannis et Ambrosii atque Brunioli testium. |
(SN) Ego Henricus sacri palacii notarius qui has car(tas) comutacionis tradidi et post traditam co(m)plevi et dedi.
(a) Cos� A.
(b) Cos� A.
(c) et i(n) extimacio(n)e add. nell'interlineo.
(d) un(de) car(te) su rasura, come pare.
(e) et - sup(ra) add. nel sottolineo con segno d'inclusione.
(1) Per l'aggettivo "augensem" riferito all'abbate Anselmo, cf. l'avverbio "augenter" in FORCELLINI, Lexicon, vol. I, p. 395 ("pro valde") e SOUTER, Glossary, p. 25 ("hyperbolically").
Edizione a cura di
Rita Pezzola
Codifica a cura di
Rita Pezzola