Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

Acquisitio Riviçengi
Anno ab incarnatione d(omi)ni nostri Yesu Christi millesimo sexagesimo (a), septimo k(a)l(endas) novemb(e)r, | indic(tione) quinta. Constat nos Garibaldus et Bado seu Ribaldus ger(mani), filii condam | item Ribaldi, qui fuit vicecomes de comitatu Bergomense, et Berta, coniux ipsius Ga|ribaldi, filia condam Osberti, atque item Berta, coniux iam dicti Ribaldi, filia Alcherii, | qui professi sumus omnes lege vivere Longobardorum, et ego ipsa Berta professa | sum ex natione mea lege vivere Allamannorum, ipsis namque iugalibus et | mundoaldibus nostris nobis consentientes et subter confirmantes et iuxta legem | eidem iuris nostris una cum noticia domni Arialdi comiti cuius (b) comitatu Bergomen|sis de sub cuius iuditiaria esse invenimur, in cuius presentia et testium certa | facimus professione, quod nullam nos patimus (c) violentiam a que(m)piam homine neque ab | ipsis iugal(ibus) et mundoaldi nostris, nisi nostra bona et spontanea voluntate, accepis|semus nos ipsi ger(mani) et iugalibus communiter, sicuti et in presentia testium mani|festi sumus quod accepimus, a vobis domno Hubaldo, Dei gratia episcopo episcopii Sancte Cre|monensis Ecclesie, argenti den(arios) b(on)os Mediol(anenses) libras sexcenti viginti, finitum precium, | pro curte et castro cum area sua iuris nostris que nominatur Rivircingo seu pro | cunctis casis et omnibus rebus terretoreis similiter iuris nostris a predicta curte et ca|stro pertinente, omnia et ex omnibus sicut nuper ante duos annos detinuti fue|rint ad predicta curte et castro. Et est ipsa curte inter area de sub ipso castro seu se|diminibus et vineis seu silvis ac stalareis cum areis suarum et terris arabilis et pratis | atque ierbidis per mensura iusta iugias trecenti et si amplius de nostro ius rebus in pre|dicta curte inventum fuerit quam ut supra mensura legitur, per hanc car(tulam) et p(er) eodem pretio | in vestra(m) quis (d) domni Hubaldi episcopi et de vestris heredibus aut cui vos institueritis, | sicut ut supra legitur, persistat potestatem proprietario iuri, ut dictum est, tam casis, castro, | sediminibus et vineis seu silvis cum areis suarum, terris arabilis, pratis, pascuis, | ierbidis, paludibus, ripis, rupis, rupinis, usibus aquarum aquarumque ductibus, | molendinis et piscationibus, venationibus, districtis, coltis et incoltis, divisis et | indivisis, finibus, terminibus, accessionibus cum omni iure, adiacentiis et pertinen|tiis earum rerum per locas et vocabulas (e) ad ipsam curte et castrum pertinentibus, sicut supra | legitur, inintegrum. Que autem suprascripta curte et castro et omnibus rebus iuris nostris, sicut supra legitur, | una cum accessionibus et ingressis seu cum superioribus et inferioribus earum rerum, qualiter | superius legitur, inintegrum ab hac die vobis quis (d) domni Hubaldi episcopi pro suprascripto pretio vendimus, | tradamus et mancipamus nulli aliis venditis, donatis, alienatis, obnoxia|tis vel traditis nisi vobis. Insuper ego quis (d) Berta per cultellum, festucum nota|tum, vuantonem et vuasonem terre seu ramum arboris vobis quis (d) domno Hu|baldo episcopo legiptima(m) facio professione(m) (f) et vestitura et me exinde foris expelli, | vuarpivi et asasito fecit et vobis ad vestram proprietatem habendum relinqui, faciendum | exinde a presenti die vos et heredibus vestris aut cui vos institueritis iure proprietario | nomine quicquid volueritis sine omni nostra quis (d) venditoribus et heredum ac proheredumque | mei q(ui)s Berta contrad(ictione) vel repeticione. Si quis vero, quod futurum esse non credo, si ego |(p. 154) ipsa Berta, quod abscit, aut ullus de heredibus meis ac proheredibus seu quislibet | opposita persona contra hanc car(tulam) vend(itionis) ire quandoque te(m)ptaverimus aut eam per co|vis ingenium infrangere quesierimus, tunc inferamus ad illam partem contra quem | exinde litem intulerimus multa, quod est pena, auro optimo uncias centum, ar|genti ponderas duocenti et quod repetierimus vindicare non valeamus, set pre|sens hanc car(tulam) vend(itionis) dioturnis te(m)poribus firma et stabilis permaneat atque persi|stat inc(on)vulsa cum stipulatione subnixa. Et ad vos q(ui) s(upra) germanis et iugalibus una | cum nostris heredibus vobis iam dicto domno Hubaldo ep(iscop)o vestrisque heredibus aut cui | vos institueritis s(upra)s(crip)ta(m) vend(itionem), qualiter superius legitur, inintegrum ab omni homine defensa|re promittimus. Quod si defendere non potuerimus aut si vobis exinde aliquid per | quod ingenium subtrahere quesierimus, tunc in duplum eadem vendita, ut supra | legitur, vobis restituamus sicut pro tempore fuerit melioratam aut valuerit sub estima|tione in consimilibus locis. Et bergamena cum actrementario de terra levavi ego | q(ui) s(upra) Berta paginam Raginerii not(ario) sacri palatii tradidit et scribere rogavi in | qua etiam subter confirmans testibusque obtulit roborandam. Actum loco Grum|ello, feliciter. Signum +++++ manibus suprascriptorum Garibaldi et Badoni seu Ribal|di ger(mani) atque Bertani, coniux Garibaldi, et item Berta, conius predicti Ribaldi, qui | hanc car(tulam) vend(itionis) fieri rogaverunt et suprascripto pretio acceperunt et ipsis Garibaldo et Ri|baldo coniuge eadem suorum consenserunt ut supra. + Signum ++ suprascripti | domni Arialdi comes, qui hoc signum crucis fecit et eadem Berta et item Ber|ta interrogavit ut supra. Signum ++ manibus Azoni et Petri, lege viventes Alla|manorum testes. Signum +++++ manibus Gandulfi et Ottoni seu Vui|lielmi atque Amizoni et Ongarelli, testes.
(SN) Ego q(ui) s(upra) Rainerius notarius sacri palatii scripsi, post traditam co(m)plevi et dedi.

(a) Così B, che omette sexto
(b) Lettura incerta, con c- corretta da o-, come pare.
(c) Così B.
(d) Così B.
(e) Segno di abbreviazione superfluo attraverso l'astina di -l- in B.
(f) Così B; A trad(icionem)

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni