Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

De eodem
Anno ab incarnatione d(omi)ni nostri Yesu Christi millesimo centesimo septuagesimo tertio, tertio (a) deci|mo kalendas iunii, indic(tione) sexta. Constat nos Artuxium qui dicitur Girardi Alluixi, de ci|vitate Laude, set fuit de loco Gabiani, et Bellexorem, iugalem ipsius Artuxii, qui |(p. 151) professi sumus lege vivere Longobardorum (b), ipso namque Artuxio viro et mondo|aldo meo mihi cons(entiente) et subter confirmante Bellexori sue uxori, una cum notitia d(om)ni Al|berti iudicis et missi domni Cunradi secundi Romanorum regis, a quo interrogata profes|sa sum nullam me pati violentiam a quopiam homine nec ab ipso viro et mondoal|do meo, nisi mea bona et spontanea voluntate, accepisse nos communiter, si|cuti et in presentia testium manifesti sumus quod accepimus, a te Magistro ----, | procuratore et misso atque capellano domni Offredi, Dei gratia Cremonensis ep(iscop)i (c), vi|ce et nomine suprascripti domni ep(iscop)i et nomine episcopatus Cremone, ex propriis facultatibus ipsius ep(iscop)atus, | libras viginti et tres imperialium, finito precio, sicut inter nos convenit, nominative | pro omnibus rebus territoriis nobis quibus (d) supra iugalibus pertinentibus in territorio et loco Gabia|ni, que res terretorie sunt petie ------------ et pro tribus partibus pro indiviso unius | -- molendini quod habere soliti sunt ubi dicitur A Tothenengo, in quo molendino | insupertotum habent Benzoni in uno quoque anno redditum unius ebdomade. Prime pe|tie, q(ue) est sedimen, coheret ei a mane Villani de Bona (e), a meridie et a sera via, a monte seriola. | Secunde, que est vinea, coheret ei a mane Sancte Marie, a meridie de Go(r)zonis, a sera Guido|nis de Cologna, a monte Sancti Alexandri et videtur ipsa vinea pertice quinque. Tertia iacet | in Ca(m)pagnola, que videtur pertice viginti quattuor; cui est a mane via, a meridie ane|xie et Sancte Marie et Guidonis, a sera et a monte via. Quarta iacet ibi prope, que videtur tres (f); cui est a mane Serio, a meridie et a monte de Benzonis, a sera Alberti. Quinta iacet | ibi prope, que videtur pertice sedecim; cui est a mane de Benzonis, a meridie Sancti Faustini, a sera | de eadem venditione, a monte suprascripti episcopatus. Sesta iacet ibi prope, cuius medietas sola continetur in suprascripta vendic(tione), que videtur ins(u)p(er)totum pertice duodecim; cui est a mane Se|rio, a meridie Guidonis, a sera -------, a monte Sancti Faustini et in parte de suprascripta vendi|tione. Septima iacet in Selva Maiore, que videtur pertice tres; cui est a mane Sancti Ale|xandri, a meridie Sancti item Alexandri, a sera seriola, a monte anexie. Octava iacet Al Ulmo, que videtur pertice duodecim; cui est a mane Petri, a meridie comune, a sera Sancti Alexandri et illorum | Bonati, a monte suprascripti episcopatus et comune. Nona iacet ultra Serium, que videtur pertice sedecim; | cui est a mane Sancti Alexandri, a meridie Guithethi et comune, a sera comune, a monte suprascripti Guitheti. De|cima iacet ibi prope, que videtur pertice duodecim; cui est a mane Guidonis de Bonati, | a meridie Guidonis, a sera suprascripti Guideti et Guidonis Ambroxioni, a monte Sancti Alexandri. | Undecima iacet similiter ibi prope, que videtur pertice tres; cui est a mane Guidonis | de Cologna et illorum de Bonati, a meridie et a monte de t(er)ris (g), a sera Alberti de Seregnano. XIIa | iacet in Campagnola, que videtur pertice quattuor; cui est a mane Sancti Petri et de suprascripta ven|dict(ione), a meridie -----, a sera de Gesentrudis, a monte eor(un)dem. XIIIa iacet prope suprascriptum locum, | que videtur pertice due, que dat fictum singulis annis ecclesie Sancte Marie denarium | unum; cui est a mane via, a meridie Trusse, a sera Sancti Alexandri, a monte ------, | plus sit minusve suprascripta terra infra suprascriptas coherentias. Et si plus sint suprascripte petie | de iure suprascriptorum venditorum in suprascripto territorio in presenti maneat venditione. Quam | autem vendict(ionem) superius dictam una cum accessionibus et ingressibus seu cum superioribus | et inferioribus suis qualiter superius legitur inintegrum nos q(ui) s(upra) venditores tibi q(ui) s(upra) Magi|(p. 152)stro ----, vice suprascripti domni episcopi et vice suprascripti episcopatus, pro suprascripto pretio vendimus, tradimus | et mancipamus nulli alii venditam, donatam, alienatam, obnoxiatam vel traditam nisi | suprascripto d(om)no ep(iscop)o et facias exinde tu et tui successores a parte suprascripti episcopatus aut cui | pars ipsius episcopatus dederit iure proprietario nomine quicquid volueritis sine omni nostra et | heredum nostrorum contradict(ione). Quidem spondimus atque promittimus nos qui supra venditores | una cum nostris heredibus tibi qui supra Magistro ---- vice suprascripti do(m)ni episcopi et episcopatus eius | aut cui pars ipsius episcopatus dederit ab omni homine istas res defensare. Quod si defendere | non potuerimus aut si vobis exinde aliquid per quodvis ingenium subtrahere quesierimus, tunc | in duplum suprascriptam vendict(ionem) vobis restituamus sicut pro tempore fuerit meliorata aut va|luerit sub extimatione in consimili loco. Et nichil nobis ex suprascripto pretio --------- | dicimus, quia suprascripti venditores suprascriptum pretium sibi esse solutum manifestaverunt exce|ptioni non numerate pecunie (1) renuntiates (h). Ibique promisit suprascriptus Artuxius omnia sua | bona pignori obligando et guadiam dedit iam dico (i) Magistro ----- vice suprascripti | domni episcopi et eius episcopatus, quod ipse defendet suprascriptam vendict(ionem) ---- et usu ab omni homine | omni tempore in pena dupli et ipsemet suprascriptam guadiam recepit. Ibique manifestavit | suprascripta mulier se non habuisse q(ui)cq(uam) in d(e)nar(iis) in domo suprascripti viri sui, renuntiavit quoque ipsa | mulier iuri ypothecarum et omni iuri sibi pertinenti in terris suprascriptis. Et insuper cesserunt | suprascripti venditores et mandaverunt suprascripto Magistro ---- vice suprascripti d(om)ni ep(iscop)i (j) et nomine | suprascripti episcopatus omnia iura et actiones eis pertinentes in suprascriptis terris constituendo eum procu|ratorem in rem suam. Actum in civitate Laude. Signa + manuum suprascriptorum Artuxii et | Bellexoris iugal(es) q(ui) s(upra) suprascriptum pretium se accepisse manifestaverunt et exceptioni non numera|te peccunie renuntiaverunt et hanc car(tulam) fieri rogaverunt et suprascriptus Artuxius consensit suprascripte | Bellexori sue uxori.
(S) Ego Albertus de Gavazo iudex et missus do(m)ni Cu(n)radi secundi Romanorum regis suprascriptam | Belexorem interrogavi et ei a parte publica auctoritate prestiti et consensi ut supra et subscripsi.
Signa ++++++++ (k) manuum Ottonis de Dovaria, Bonati villici Mozanice, | Lanfranci A Celi (l) Aurei, Carfalle, Lanfranci et Guidonis de Gabiano, Alberti de Ostiano, | Guitardi, testium.
(SN) Ego Bernardus iudex rogatus hanc car(tulam) tradidi et scripsi.

(a) -o imperfettamente corretta da -d
(b) La seconda -o- corretta da -a-
(c) -i corretta da -o
(d) quibus: segno non chiaramente comprensibile simile a con tachigrafico.
(e) Così B, probabilmente per Bonate
(f) Così B, che probabilmente omette pertice
(g) -r- corretta da -x-, come pare.
(h) Così B, senza segno di abbreviazione.
(i) Così B, senza segno di abbreviazione.
(j) -i corretta su -s
(k) Il numero delle croci non coincide con il numero delle persone.
(l) Segno di abbreviazione su -i

(1) Cf. Cod. Iust. 4, 30.

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni