Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

(ST) Anno dominice incarnationis milleximo centeximo (a) tertiodecimo, mense marcii, indictione sesta. Comutatio bone fidei noscitur esse contractus ut ad invicem emptionis optineat (b) firmitatem eodemque nexu obligat contraentes. Placuit atque bona convenit voluntas inter domnum Ubertum, prepositum et presbiterum, et Albertum, item presbiterum, offitiales ecclesie Sancte Trinitatis scite inter civitatem Papie, nec non et inter Rolandum, filium quondam Arderici, qui dicebatur de Sesto, de civitate Mediolani, ut in Dei nomine debeat dare sicut a presenti dederunt ipsi presbiteri eidem Rolando, comutatori suo, in causa comutationis nomine, presenti die suo iure habendum, id est omnes casas et res territorias illas, iuris ipsius ecclesie Sancte Trinitatis, reiacentes in loco et fundo Casaletto, et sunt usque ad iugera legiptima viginti et quattuor, quantecumque ipse res omnes per mensuram et coherentias invente fuerint in suprascripto loco et fundo Casaleto et in eius territorio, in integrum. Unde [ad invicem] receperunt ipsi presbiteri ab eodem Rolando, comutatore suo, in causa comutationis nomine, suo iure habendum, hoc est vineas cum areis earum petias tres, reiacentes in loco et fundo Groppello, et alia vineam in loco et fondo [Viguera]. Prima vinea cum area eius dicitur in Castenedo et est centenaira quatuordecim, est ei ab una parte Raimundi, de alia parte Ricardi, de tertia parte filiorum Berardi (c), de quarta parte heredum Benve[nuti][. Secunda] petia [reiacet in] burgum ipsius loci et est centenaira septem et vites viginti et sex, est ei de una parte Ottonis, de alia parte Aginulfi, de tertia parte est via. Tertia vinea reiacet similiter in Castenedo et est centenaria undecim et vites triginta et octo, est ei de una parte Sancti Salvatoris, de alia parte Sancti Petri, de tertia parte Arialdi. Quarta vinea de suprascripto loco Viguera iacet ad locum ubi dicitur in Ubino et est centenaria decem, coheret de una parte vites Ingelfredi, de alia parte de la Ricia, de tertia parte Dodorus presbiteri. Quidem et urdo (d) legis deposit et hanc providendam cumutationem, aceserunt super ipsas res ad providendum et extimandum Donadeum, missum suprascripte ecclesie, et Rochexanus et Obertus, estimatores, quibus cumparuit et extimaverunt, eo quod melioratam causam acceperunt ipsi presbiteri ad partem ipsius ecclesie sancte Trinitatis ab suprascripto Rolando, quam ei daret, et legibus hec cumutatio fieri potest. Has autem res superius dictas, cum superioribus et inferioribus seu cum finibus et accessionibus suis, in integrum ipsi cumutatores sibi invicem, una pars alteri, cumutationis nomine tradiderunt, ita ut faciat unaqueque pars eorum de hoc quod superius in cumutatione recepit presenti die et ora, cum eorum heredibus, successoribus seu cui habere instituerint, proprietario iure et legali ordine, quod voluerint, sine omni unius alterius partis et de heredibus seu successoribus contradictione. Et spoponderunt se ipsi cumutatores sibi invicem, una pars alteri, cum heredibus et successoribus suis, omnia que in cumutatione dederunt, in integrum omni tempore ab omni contradicente homine defensare. Unde et pena inter se posuerunt ut quis ex ipsis aut eorum heredibus vel successoribus se de hac conventione (e) removere quesierit et non permanserit in eis omnibus, aut si ab omni contradicente homine non defensaverit ipsas res omnes quas in cumutatione receperit, tunc componat illa pars que hoc non servaverit parti fidem servanti, pene nomine, in duplum ipsas res quas dedit, sicut pro tempore fuerint aut valuerint, sub estimatione, in eisdem locis. Quia sic inter eos convenit. Actum in loco Vigudulfi. Unde uno tenore cartule comutationis scripte sunt. Ego Ubertus, presbiter et prepositus ecclesie Sancte Trinitatis, a me facta hanc cartam cumutationis subscripsi. Ego Albertus, presbiter Sancte Trinitatis ecclesie, in hanc cartam cummutationis a me facta subscripsi. + Signum + manus Ubaldi, comitis et avocatus (d) suprascripte ecclesie, qui hoc signum sancte Crucis fecit. Signa ++ manuum suprascriptorum Donadi et Rochezani atque Uberti, qui estimatores fuerunt ut supra et in hanc cartam ad confirmandum manus posuerunt. Signum + manus suprascripti Rolandi, qui hanc cartam cumutationis ut supra fieri rogavit. Signa +++ manuum Arialdi, qui dicitur de Porta Orientea, Obizonis et Rogerii, germanorum, qui dicuntur de Arconate, Ariprandi Canoria, Petri Barcioni atque Dulceboni, testium. Ego Arialdus iudex interfui et rogatus subscripsi. Ego Arialdus notarius et iudex (f) sacri palatii scripsi post traditam complevi et dedi.

(a) centeximo nell'interlinea.
(b) Segno abbreviativo su -p- privo di significato.
(c) In B Berarardi.
(d) Così B.
(e) In B conventetione.
(f) et iudex nell'interlinea.

Edizione a cura di Anna Maria Rapetti
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi