Lombardia Beni Culturali
68

Carta venditionis

1139 ottobre 30, Milano.

Garofala, vedova di Alberto detto Villano, di Milano, suo figlio Giovanni con sua moglie Vuina, Teresa, vedova di un altro Alberto, Isabella, moglie di Seccameliga del suddetto Giovanni, Amizone, nipote del medesimo Giovanni, e sua moglie Belvisa, tutti di legge longobarda, avendo Teresa il consenso del figlio minorenne Alberto e di Arnaldo, giudice e missus del re Corrado, dichiarano di aver ricevuto da Pietro detto Ingoardo del fu Pagano, di Milano, a nome del monastero di Chiaravalle, ottantuno lire di denari d'argento come prezzo della vendita di tutti i loro prati, gerbidi e boschi non lontani dal monastero, situati tra la riva della Vettabbia vicina al monastero e la strada di S. Martino, dal mulino di Giovanni Gariardus fino a quello di Azzone Fante, e di tutti i prati acquisiti dal suddetto Giovanni dai villani di Madrenianum. Concedono al monastero il diritto di costruire una chiusa nel prato loro appartenente che si trova sull'altra riva della Vettabbia, dal guado in su, purché il monastero non sottragga mota e legname. Vendono un'area su cui il monastero potrà costruire un mulino lungo la propria riva della Vettabbia e una chiusa sulla riva opposta e inoltre vendono al monastero il libero transito oltre la Vettabbia sino a Villamaggiore ed entro la villa, nonché la possibilità di scavare fossati lungo la strada nelle terre di Giovanni e dei suoi nipoti, e di poter costruire un ponte sulla Vettabbia. Inoltre, i suddetti Giovanni e suo nipote Amizone danno guadia a Pietro che faranno perfezionare la vendita della loro porzione dei suddetti beni ai fratelli ora minorenni Maginfredo e Alberto, figli di Alberto, ponendo come fideiussore Bennone de Curte. Giovanni dà inoltre guadia a Pietro che, entro il prossimo primo marzo farà perfezione la vendita della sua porzione dei beni alla moglie di suo figlio Lavezolus, ponendo come fideiussore il suddetto Bennone. Infine, Giovanni e Amizone danno guadia a Pietro che, entro il prossimo primo marzo, consegneranno al monastero la carta attestante l'avvenuto acquisto dei prati dai villani di Madrenianum, ponendo come fideiussore Goslino detto Pagano.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 312, n. 67 [A]. Copia del principio del sec. XIX, BNBMi, Mss. Bonomi, AE XV, 19, pp. 444-449, n. 69 [B].

Regesto: G. BISCARO, Gli antichi 'Navigli', p. 286.

Pergamena di mm. 320 x 445 in cattivo stato di conservazione. Vaste lacune dovute forse a bruciature, rosicature e lacune lungo i margini, soprattutto quello sinistro. Qua e là sbiaditure dell'inchiostro. Nel corso di un restauro (forse settecentesco) è stata incollata su un supporto cartaceo tagliato a misura, sul quale sono riportate le seguenti note: di mano moderna: P. CII N. LXVII ripetuto sotto P. 102 N. 67 cui segue di altra mano: T. 4. C. 2; altra mano moderna: 1139; segnatura Bonomi: MCXXXIX.

(ST) Anno ab incarnatione domini nostri Iesu Christi millesimo centesimo trigesimo nono, tercio kalendarum novembris, indictione tercia. Constat nos Garofaram, relictam quondam Alberti qui dicebatur Villanus, de civitate Mediolani, et Iohannem, matrem et filium, et Vuinam, iugales, [atque]| Taresam, relictam quondam item Alberti, et Isabellam, coniugem Seccamirigi, fili ipsius Iohannis, et Amizonem, nepotem ipsius Iohannis, et Belvisam, iugales, qui professi sumus omnes lege vivere Longobardorum, consentientibus mihi predicte Garofare ipso Iohanne, [filio meo, et]| ipso Amizone, abiatico et mundoaldis meis; et mihi que supra Tarese consentiente Alberto, infantulo, filio et mundoaldo meo, per licentiam Arnaldi, iudicis et missi domni Chunradi regis; et nobis iamdictis Isabelle et Belvise consentientibus [predictis]| Seccamerega et Amizone, et mihi iamdicte Vuine consentiente suprascripto Iohanne, iugalibus et mundoaldis nostris, et, ut legis habet auctoritas, una cum notitia de propinquioribus parentibus nostris, quorum nomina subter leguntur; in quorum presentia et testium certam | fecimus manifestationem eo quod ab ipsis iugalibus et mundoaldis nostris vel ab alio homine nullam patimur violentiam, nisi nostra bona spontanea voluntate hanc cartam vendicionis facere vise sumus; accepisse sicuti et in presentia testium manifesti sumus quod ac|[ce]pimus insimul a te Petro qui diceris Ingoardus, filio quondam Pagani, de suprascripta civitate, ad partem et utilitatem monasterii quod dicitur de Cleiravalle, quod est edifficatum foris, non multum longe ab hac civitate, argenti denariorum bonorum libras octuaginta et unam, fini|[to pretio], pro omnibus pratis et gerbis et buscis, iuris nostri, reiacentibus non longe ab ipso monasterio, que nos, usque modo, habuimus et tenuimus ad nostram manum vel per nostros villanos, quantacumque (a) per mensuram inveniri potuerint, ab illa |[ripa][Vec]tabie, que est versus ipsum monasterium, usque in strada Sancti Martini, sicut cernitur a molino Iohannis Gariardi, in sursum, et a molino Azonis Fante, in subtus; et pro omnibus illis pratis, que ego predictus Iohannes adquisivi de villanis de Madreni|[ano][, a voe] quod est in capite de prato nostro usque in busco de monasterio, cum superioribus et inferioribus seu cum finibus et accessionibus suis, in integrum. Et insuper tradimus tibi et venundamus, ad partem ipsius monasteri, ut ipsum monasterium possit firmare et |[facere cl]usam in prato nostro, quod habemus ab alia ripa Vectabie, a vuado in sursum, sicut fuerit utilitas ipsius cluse, ad trahendum lectum, ubi ipsum monasterium voluerit, ita ut non tollat nobis ligna nec lota terre; et si ingurgaverit prata vel |[terra]m, non debemus querere restauramentum eidem monasterio, sed si ipsa clusa fuerit facta ab ipso vuado in subtus, et ingurgaverit prata vel terram nostram, restaurare debet dampnum ipsum monasterium. Et insuper, vendimus tibi |[sedium] molini quod fuit per vetus, ut ipsum mona[sterium faciat] molinum, si voluerit, a sua ripa, que est ve[r]s[us] monasterium, et firmet clusam, si voluerit, in alia ripa. Et insuper vendimus et concedimus quod ipsum monasterium habeat viam |[eun]di et redeundi, cum carris et cum [omni eorum utilitate, ultra ipsam Vectabiam per accessium] vetus, quod nunc est [per terram nostrorum qui supra] venditorum, et per villam eundo et redeundo, usque ad Vicum Maiorem. Et ipsum monasterium debet facere fossata in terris nostris, ab una | parte vie et ab alia, si opus fu[erit. Et insuper [.............]mus] nos qui supra v[enditores predicto] monasterio levare pontem super Vectabiam, ubi monasterium habet ripam, ab una et ab alia. Omnia et in omnibus, ut supra dictum est, [in integrum], | ab hac die tibi qui supra Petro, [per hanc cartam et idem precium, vendimus, tradimus et mancipamus, ut abb]as et monachi ipsius mo[nasterii et successore]s seu cui ipsi dederint faciant exinde, iuris proprieta[rio nomine, quicquid volueri]nt, sine nostra et heredum nostrorum contradictione. Quidem et sponde|[mus at]que promitt[imus nos omnes qui supra venditores, una cum nostris heredibus, tibi qui supra] Petro et parti ipsius monasterii suprascriptas omn[nes res, ut supra legitur,] ab omni homine defensare. Quod si defen[dere non potuerimus, aut] si contra hanc cartam vendicionis, per quodvis ingenium, agere aut | causari presumpseri[mus, tunc in duplum vobis suprascriptas res omnes restituamus, sicut pro tempore fuerint aut va]luerint, sub extimatione, in consimilibus lo[cis][. Quia sic inter] nos convenit. Actum suprascripta civitate.
Signa +++ (b) manuum suprascriptorum Garo[fare, relicte quondam Alberti qui dicebatur Villanus, et Iohannis, matris et filii, et Vuine, coniugis] sue, et Tarese et Isabelle et Amizonis et Belvise, qui hanc cartam vendicionis ut supra fieri rogaverunt, et ipse Iohannes eidem matri sue et eidem Vuine, coniugi sue, et ipse Amizo |[eidem Garofare], avie sue, et eidem Belvise, coni[ugi sue, ut supra consenserunt].
Signa ++ manuum suprascripti Alberti infantuli, qui eidem Tarese, matri sue, et suprascripti Seccameregi, qui eidem Isabelle, coniugi sue, consenserunt et in hanc cartam ad confirmandum manus posuerunt.
(SM) Ego Arnaldus iudex et missus, qui eidem infantulo licentiam dedi et aucto|ritate tribui et subscripsi.
Signa +++ manuum Uberti de Ogiano et Vuifredi, germanorum ipsius Vuine, et Vasalli, germani ipsius Isabelle, et Betram (c), con[s]oprini eius, et Loterii, genitoris ipsius Belvise, qui eas interrogaverunt et in hanc cartam ad confirmandum manus posuerunt.
Signa +++ manuum Bennonis de Curte, Vuarnerii Grassus, Goslini qui dicitur Paganus, Lanfranci qui dicitur Buzakinus, Alberti qui dicitur Curator, Ottacii Gatarussa, Arnaldi de Paule, Arialdi Bastardus, Iohannoni de Pozolo, Leonar|di Talliaferri, Andree, testium.
(ST) Ego Ugo notarius et iudex scripsi post traditam complevi et dedi et iamdictam Belvisam, nepotam meam, cum predicto Loterio, patre suo, interrogavi.
Ibi statim, presentibus ipsis testibus, dederunt vuadiam predicti Iohannes et Amizo, nepos eius, eidem Petro (d) quod quando Maginfredus et Albertus, germani, infantuli, filii quondam item Alberti, habuerint legimam (e) etatem, si requisiti fuerint, facere habent eos facere talem | cartam, qualem iudex laudaverit, ad partem ipsius monasterii, de eorum portione predictarum omnium rerum, pro suprascripto precio recepto. Et si ipsi infantuli decesserint infra etatem, facere habent facere heredes eius ipsam cartam. Unde posuerunt ei fideiussorem suprascriptum Bennonem | de Curte, in pena de libris quinquaginta denariorum bonorum. Et ipse Iohannes dedit vuadiam per se quod, usque in kalende martio proximo veniente, facere habet facere coniugem Lavezoli, fili sui, cartam in laudamento iudicis ipsius monasterii de sua portione pre|dictarum rerum; et posuit inde fideiussorem suprascriptum Bennonem de Curte, in pena librarum decem.
Et insuper, dederunt vuadiam ipsi Iohannes et Amizo eidem Petro quod recipere habent cartam, in laudamento iudicis, ab illis villanis, a quibus emerunt, de ipsis pratis, et dare habent ipsam cartam emptionis eidem monasterio, usque in suprascripto kalende martio; unde posuit | ei fideiussorem suprascriptum Goslinum, in pena librarum viginti.


(a) quantacumque con -a- corretta su -u-.
(b) Così, senza corrispondenza fra il numero delle croci e quello dei nomi, anche in seguito.
(c) Così A.
(d) eidem Petro nell'interlinea.
(e) Così per legitimam.

Edizione a cura di Anna Maria Rapetti
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi

Informazioni sul sito | Contatti