Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

(ST) Anno dominice incarnacionis millesimo centesimo nonagesimo primo, ultimo die mensis iunii, indicione nona. Hanc cartam vendicionis fecerunt Obizo filius mancipatus Anrici qui dicitur Grassus de civitate Mediolani et Olde|garda, iugales, de civitate Mediolani, qui professi sunt lege vivere Longobardorum, ipsi predicte Oldegarde consentiente iamdicto Obizone viro et mondualdo suo seu etiam per interrogationem Suzonis fratris ipsius Oldega|rde ac Petri de Marliano eius propinquo (a), a quibus ipsa interrogata iusta legem et usum manifestavit se sua propria voluntate hanc cartam cum suprascripto viro suo facere, in domno Iacobo qui dicitur Caxina preposito ecclesie Sancti Laurentii si|te prope portam que dicitur Ticinense, ad utilitatem suprascripte ecclesie, pro pretio de argen(ti) den(ariorum) bon(orum) Mediol(anensium) nove monete libris centum octuaginta septem et denariis duodecim, quos ipsi iugales manifestaverunt accepisse ab | ipso domno preposito ex parte suprascripte ecclesie, nominatim de tota terra quam ipsi iugales habent et habere videntur in loco et territorio Bollate et eius finita et sicut ic inferius est scripta ac de tota decima ipsis iugalibus pertinenti in suprascripto | loco et territorio Bollate et eius pertinentia in integrum, ac de decima parte honoris et districti quam ipsi iugales habent (b) et habere videntur in comuni cum Guilielmo Grasso et cum suprascripto Anrico patre suo et cum aliis filiis suprascripti Anri|ci in suprascripto loco Bollate et in avenis qui venient in ipso loco ad habitandum. Prima petia terre dicitur in Gualpoiro: est ei a mane Gotticini Mainerii, a meridie et sero de Cavanis, a monte Sancti Nazarii, et est pertice tres. Secunda petia dicitur | item in Gualpoiro, a mane hospitalis de Broilo, a meridie et sero Homodei Guattarini, a monte Alberti Gastaldi, et est pertica una et media. Tercia petia est campus et dicitur in Incirano, a mane et monte Preisemboldi, a meridie via, a sero Sancti | Nazarii, et est pertice tres et tabule quatuordecim. Quarta petia est pratum et dicitur in Prato Maiori, cum incisa, a mane Anselmi Nadive, a meridie Marchisii Erene et in parte illorum de Bollate, a sero via, a monte illorum de Bollate, | pertice quinque et tabule quattuor. Quinta petia est campus et dicitur ad Ronchum, a mane Nubilonis Bonipecti, a meridie Marchisii L[[.......]] a sero Bollate Cacivara, a monte Uberti de Ploltello, et est pertice sex. Sesta item campus dicitur ad Gru|mum de Bonopecto, a mane Petri Dro Prevede, a meridie illorum de Setara, a monte grumum et accescium, et est pertice due et tabule decem novem. Septima item campus ibi insimul tenente cum incisa, a mane Mainfredi de Bo|llate, a meridie grumum et accescium, a sero Sancti Martini et de suprascripta terra, a monte Ambrosii de Bollate, et est pertice decem et tabule octo. Octava item campus iacet ibi insimul tenente, a meridie predictum accescium et grumum, | a sero via, a monte Sancti Martini, pertica una et tabule tredecim et media. Nona petia item campus dicitur ad Baranciam de [Ronco], a mane Avosti Preliperti, a meridie illorum de Bollate, a sero Sancti Xisti, a monte grumum, pertice tres et tabule tredecim | et pedes duo. Decima iacet ibi insimul tenente, a meridie ipsum grumum, a mane Beltrami Dro Prevede, a sero Maifredi (a) de Bollate, a monte suprascripti Petri, pertice II et tabule due et pedes novem. Undecima item campus dicitur | ad Orlianum, a mane hospitalis de Broilo, a meridie via, a sero Acerbi Grassi, a monte suprascripti Mainfredi, pertice tredecim et tabule due, et habet cocus I ex parte sero. Duodecima petia item campus dicitur item ad Orlianum, a mane Troxalioli, | a meridie illorum de Setara, a sero Petri Dro Prevede, a monte Beltrami Dro Prevede, pertice tres et tabule quatuor et pedes tres. Tertiadecima item campus dicitur item ad Orlianum, a mane flumen, a meridie Beltrami de Prevede, a monte Bollate Quaquara, | a sero (c) Lafranci de Setara, pertice due et tabule quatuor et pedes tres. Quartadecima petia item campus dicitur in Pramassatio, a mane Sancti Martini, a meridie via, a sero strada, a monte Maifredi (b) de Bollate, pertice quatuor. Quintadecima (d) | petia item campus dicitur in Baraciola, a mane monasterii Lantaxii, a meridie Marchesii Caponi, a sero Guilielmi Grassi, a monte [Alberti] Gastaldi, pertice due et tabule decem octo. Sestadecima petia item campus dicitur item in Baraciola, a monte suprascripti Guiliel|mi, ab aliis partibus Gotticini Mainerii, et est pertice septem et tabule septem. Decima septima petia est item campus et dicitur in Fer[ra]rio, a mane Anrici Grassi, a meridie et sero Lotterii Medici, a monte Iohannis Veneroni, pertica una. Decima | octava, que est pratum (e), dicitur in Trebia, a mane Preisemboldi, a meridie suprascripti Lotterii, a sero via, a monte de Spadizotis, pertica una. Decima nona petia item campus dicitur in Prato Mazore, a mane via, a meridie Amize Bonizonis, a sero Ambrosii de Bollate, a | monte suprascripti Anrici, pertice quattuor et tabule quattuor. Vigexima item campus dicitur in Vignale, a mane de eadem terra, a meridie via, a sero Gotticini Mainerii, a monte Sancti Nazarii, pertice quattuor et tabule quattuor. Vigexima prima petia item | campus dicitur in Casale, a mane Anrici Grassi, a meridie et sero via (f), a monte de Berlandis, et est pertice quadraginta due. Vigexima secunda item campus dicitur ad Soltugium, a mane Anselmi Nadive, a meridie via, a sero Iunii Landri, pertice quinque et tabule | due. Vigexima tertia item campus item in Vignale, a mane Allegrancie de Carate, a sero de Garaignascis, a monte via, pertice quattuor et tabule XIII. Vigexima quarta item campus dicitur item in Vignate (a), a mane Onrici Manelle, a meridie ------- | a monte suprascripti Iunii, tabule triginta quattuor. Vigexima quinta item campus item in Vignale, a mane ---------- , a meridie via, a sero -----------, pertice tres minus tabule due. Vigexima sesta item campus dicitur in Gualpoiro, a mane suprascripte Allegran|cie, a meridie via Sancte Marie, a sero hospitalis de Broilo, a monte tenet Bollate Maccus, pertice tres minus tabule tres. Vigexima septima item campus dicitur in Via Sancte Marie, a mane Marchisii de Gardano, a meridie suprascripti hospitalis, a sero Sancte Mar|ie, a monte via, pertice tres et media. Vigexima octava item campus dicitur ad Stradellam, a mane stradella, a meridie via Sancte Marie, a sero Sancti Naboris, a monte Bollate de Gardano, pertice quattuor et tabule novem. Vigexima nona petia dicitur | Pratum [de] Prato Donico, et est pertice viginti septem. Trigexima petia, que est buscus, dicitur in Carregio, et est pertice sex. Tri[gexima prima item] buscus dicitur ad Fossam de Lupis, pertice decem. Trigexima secunda item buscus dicitur in Valle Sancti Petri, pertice sex. Trigexima | tertia item buscum (g) dicitur in Pradell[o], pertice undecim. Trigexima quarta item buscum dicitur in Valle Dunica, et est pertice quadraginta octo. Trigexima quinta item buscum dicitur in Dorso de Villa Francha, pertice novem. Trigexima sesta petia, que est gerbus, | dicitur Suptus hospitale de Bollate, est pertice decem. Trigexima septima petia, que est campus, dicitur ad Villam Francham, pertice due. Trigexima octava petia, que est gerbus, dicitur in Ronco de Gardano, a mane et monte Guilielmi Grassi, a meridie accescium, a sero | Acerbi Grassi, pertice tres. Trigexima nona item gerbus dicitur in Ronco de Romperga , a mane suprascripti Acerbi, a meridie hospitalis de Bollate, a sero et monte Bollate de Gardano, pertice tredecim. Quadragexima petia, que est campus, dicitur ad Villam Fra|ncham, undique Gotticini Mainerii, pertice quinque et tabule novem. Quadragexima prima, que est buscus, dicitur ad Buscum de Ro[mano], a mane Anrici Grassi, a meridie suprascripti Bollate, a sero suprascripti Gotticini, a monte suprascripti Acerbi, pertice quinque. Qua|dragexima secunda item buscum dicitur in Valle Donica, a mane buscum de Senago, a meridie Guilielmi Grassi, a sero buscum de Garbaniate, a monte Anrici et Acerbi qui dicuntur Grassi, et est iugera sex et pertice tres. Quadragexima tertia | item buscum dicitur in Valle Tronconada, a mane ---------, a meridie Lotterii Medici et Marchisii Sirigadi, a sero suprascripti Anrici, a monte suprascripti Acerbi, pertice octo. Quadragexima quarta item buscum dicitur in Valle Sancti Petri, a mane | Guilielmi Grassi, a meridie de Spadinzotis, a sero via et vallis de Cergiarolo, a monte suprascripti Bollate, pertice duodecim et media; vel si amplius predicta tota terra ut superius scripta est infra iamdictas omnes coherentias inventa fuerit, in | presenti maneat venditione. Eo tenore ita quod de cetero omni tempore debeat iamdictus dominus prepositus habere et tenere et titulo emptionis poscidere predictas terre petias et decimam et honoris et districti partem quartam ut superius legitur per | omnia et facere exinde cum omnibus utilitatibus et accescionibus suis et cum aquariis et pascariis et iuribus et usibus ad ipsas res pertinentibus sicut suprascripti iugales habent et habere visi sunt in integrum, et facere exinde cum suis successoribus et cui | dederint proprietario iure quicquid sibi placuerit sine alicuius contradicione. Promisserunt insuper iamdicti iugales ac insuper ipse Obizo guadiam dedit obligando omnia sua bona pignori eidem domino preposito ad uti|litatem suprascripte ecclesie quod omni tempore ipsi iugales defendere et guarentare habent cum suis heredibus eidem domino preposito suisque successoribus et cui dederint predictas omnes res ut superius legitur per omnia ab omni persona, | iure et usu. Et sic posuerunt fideiussorem predictum Suzonem qui dicitur de Marliano fratrem suprascripte Oldegarde qui se obligavit pro omnibus questionibus que infra annos quinque aparebunt usque in duplum. Actum in civitate Mediolani.
Signum + (h) manuum suprascriptorum Obizonis et Oldegarde iugalium, qui hanc cartam fieri rogaverunt et suprascriptorum Suzi et Petri qui ipsam Oldegardam interrogaverunt ut supra et ipse fideiussit ut supra.
Signum + (h) manuum Steffani Liprandi, Petri Berlandi, Ottobelli de Comite, Uberti de Sennago. Ibi coram predictis parentibus et testibus predictus Obizo fecit consultum suprascripte Oldegarde uxori sue super casa sua tota cum curte iacente in civitate Mediolani prope Sanctam Mariam Podonum, in qua ha|bitare videntur, pro libris .XXXVII., silicet libre viginti septem de dote sua in denariis factis et libre decem de croxna sua et cadenella sua, quam suprascriptus Obizo vendidit, ac ipsa Oldegarda renuntiavit | omni iuri sibi aliquo modo in suprascriptis rebus pertinenti.
(ST) Ego Petrus Abbas sacri palatii notarius tradidi et scripsi.

(a) Così A.
(b) habent nell'interlinea.
(c) monte per errore in A.
(d) quintade in A.
(e) que est pratum corretto su item campus
(f) via su correzione.
(g) buscum alternato a buscus nelle rr. ss.
(h) Non c'è corrispondenza tra il numero delle croci e il numero delle persone.

Edizione a cura di Maria Franca Baroni
Codifica a cura di Valeria Leoni