Lombardia Beni Culturali
295

Carta commutationis

1190 febbraio 19, Morimondo.

Pietro/Piero Rubeus, abate del monastero di Morimondo, insieme al monaco e priore Obizzone detto de Madregniano, dà a titolo di permuta a Enrico e Mezzano detti de Pozobonello, di Milano, quattordici appezzamenti di selva e tre di bosco <siti nel territorio di Gudo, dell'estensione complessiva di sette iugeri, tre pertiche e quattordici tavole> , ricevendo in cambio venti appezzamenti di selva e sette di bosco <siti nel medesimo territorio, dell'estensione complessiva di sette iugeri, tre pertiche e dodici tavole> ; le parti, inoltre, convengono che qualora l'appezzamento detto in via de Garimondo, di nove pertiche meno sette tavole, venisse contestato a Enrico e Mezzano, questi ultimi dovranno essere garantiti da un altro appezzamento di uguale superficie sito in Breda, sopra la via Murinaira.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 688 [A]. Regesto, BONOMI, Morimundensis, p. 548, n. 245. Nel verso, di mano coeva: Gudi. P(etie) .XX. silvarum et p(etie) .VII. busci; di mano X: Gud(i). P(etie) .XX. de silva et p(etie) .VII. | de busco: in Lazaira, a ca(m)po Amizolo, | in via de Farizola, a Gera, in val de subtus, | in Spesora, in vall(ibus) de supra, in via (-i- nel sopralineo) de Molino, in | via de Montir(on)o, in Montiro, in Braida, in ca(m)po Mozano, in [silva de Remitta, item] (restauro probabile) in via | de Montir(on)o, in Vallibus, a Ladra, ad Paradisum, in via | de Morino. | Anricus et Mezanus; sigla G (sec. XIII?); annotazioni di epoca moderna, fra cui segnatura Bonomi: 245. MCXC. Cambio, e segnatura novecentesca a matita: a3.

La pergamena presenta, oltre a un certo annerimento, qualche abrasione e alcune trascurabili rosicature nella parte sinistra. Tracce di rigatura a secco.
Il rogatario è Anricus de Voghenzate, sul quale cf. nota introduttiva al doc. n. 282.

(SN) Anno dominice inca[r](nationis) mill(eximo) cent(eximo) nonogeximo, undecimo (a) kal(endas) mar(cii), indic(ione) octava. In presentia Noxi|rii Fagini et Ambr(oxii) Boldicioni et Lafranchi qui d(icitu)r de Uscloio (b), car(tam) cumutacionis ad invicem unus versus alterum | inter se fecer(unt)dominus Perus Rubeus, abas de Morimondo, ex parte ipsius monasteri, et cum eo dominus Obizo qui d(icitu)r de Madregniano, | monacus et prior ipsius monasterii, necnon (c) ex altera parte Anricus et Mezanus qui dicontur de Pozobonello, de civitate Medio|lani; in primis (d) dedit ipse donus abas et donus Obizo, ex parte ipsius monasterii, eisdem Anrico et Mezano, cumutacio|nis (e) nomine habendum usque in perpetuum, hoc est petias quatuordecim silvarum et petias tres nemorum, sicut hic inferius (f) l(egitur)| per perticas et per coher(entias), iuris ipsius monasterii. § Prima petia silvarum d(icitu)r in via de Morino, pert(ice) due et tabul(e) undecim; coheret | ei: a mane de Avocatis, a meridie via, a ser(o)Sancti Petri Celorii. § Secunda petia d(icitu)r in Garimondo (g), pert(ice) novem et tabul(e) octo: a mane | et a ser(o)Sancti Petri, a meridie illorum de Mor(imondo). § Tertia petia d(icitu)r in via de Garimondo, pert(ice) novem minus tabul(e) septem: a mane et a s(ero)de Steva|nonis, a meridie via, [a] monte de Magladis. § Quarta (h) petia d(icitu)r ad Rosum, pert(ice) decem et septem minus tabul(e) quinque: a mane de Stevano|nis, a ser(o) et a monte Anrici de Pozobonello. § Quinta petia d(icitu)r item ad Rosum, pert(ice) due et tabul(e) quindecim (i): a meridie s(upra)s(crip)ti Anrici, | a mane terra Trusabechi Menclocii (j), a s(ero)Sancti Petri C(elorii). § Sesta petia d(icitu)r ad Motironum, pert(ice) due et di(midi)a: a mane s(upra)s(crip)ti Anrici, a s(ero)| ser Ugonis de Cistilis. § Septima petia d(icitu)r silva de Cerrino, pert(ice) (k) due et tabul(e) quatuordecim et di(midi)a: a mane Belotti de Rovore, | a monte Ugonis de Cistil(is). § Octava petia d(icitu)r silva Tarruchini: a mane Iohannis Fariseii, a meridie et a ser(o) de Stevanonis, tabul(e) tri|gintaseptem et di(midi)a. § Nona pecia d(icitu)r silva Zurriole, pert(ice) septem minus tabul(e) sex: a mane Sancti Quirici, a s(ero) de Stevanonis. § Decima | petia ibi prope, pert(ice) due et tabul(e) octo: a mane et a monte de Stevanonis. § Undecima petia item ibi prope, tabul(e) sedecim: a mane et a s(ero) s(upra)s(crip)ti | Sancti Petri, a meridie via Murinaira. § Duodecima petia d(icitu)r in via Murinera (l), pert(ica) una: a mane illorum de Pozobonello, | a meridie via. § Tertiadecima petia ibi prope, pert(ice) sex: a mane et a ser(o)Sancti Petri, a meridie via. § Quartadecima petia d(icitu)r ad Rosum, pert(ice)|[se]x minus tabul(e) sex: a mane et a monte Sancti Petri, a ser(o)ser Ugonis de Cistili (m). § Prima petia buscorum d(icitu)r in Buziale, pert(ice) septem: a mane | et a monte Sancti Petri, a ser(o)Avocati. § Secunda petia d(icitu)r in Pubiendo, pert(ice) quatuor: a mane illorum de Pozobonello (n), a meridie s(upra)s(crip)ti Belotti. § Tertia | petia d(icitu)r buscus Sancte Tegle, pert(ice) septem et di(midi)a: a mane illorum de Pozobonello, a meridie et a s(ero)Sancti Petri. § Unde ipsi (o) Anricus et Mezanus | deder(unt) similiter (p) eisdem dono habati et dono Obizoni, ad partem ipsius monasterii, cumutacionis nomine habendum usque in perpetuum, | hoc est petias viginti silvarum et petias septem nemorum iuris (q) eorum. Prima petia silvarum d(icitu)r ad Laceram, tabul(e) treginta|due et di(midi)a: a monte de Avocatis, ab alliis partibus de Mor(imondo). § Secunda petia ibi prope, pert(ice) tres et tabul(e) quindecim: a monte et a mane de Mor(imondo), | a meridie de Avocatis. § Tertia petia ibi prope, pert(ice) sex et tabul(e) undecim: a mane de Avocatis, a meridie et a ser(o) de Mor(imondo). § Quarta pecia ibi | prope, pert(ice) tres et di(midi)a: a mane de Avocatis, ab alliis (r) partibus de Mor(imondo). § Quinta (s) petia ibi prope, pert(ice) quatuor et tab(ule) novem: a s(ero) de Avocatis, | ab alliis de Mor(imondo). § Sesta petia d(icitu)r in via de Fariziola, pert(ice) sex et tabul(e) octo: a mane et a ser(o) de Mor(imondo), a meridie via de Farizola, | a monte de Coclariis. § Septima petia d(icitu)r in campo (t) Amizolo, pert(ice) due (u) minus tab(ule) tres: a monte de Coclariis, ab alliis partibus de Mor(imondo). § Octava | petia d(icitu)r ad Geram Fulminatam, pert(ice) tres: a mane de Avocatis, ab alliis partibus de Mor(imondo). § Nona petia ibi prope, pert(ice) quatuor et tab(ule) octo: | a mane et a meridie et a monte illorum de Mor(imondo). § Decima petia d(icitu)r in vallibus de subtus, tabul(e) treginta: a meridie Sancti Petri, a monte Sancti Quiri|ci. § Undecima petia d(icitu)r in Pessora, tabul(e) treginta: a mane et a monte de Morimondo, a meridie de Avocatis. § Duodecima petia d(icitu)r | in valibus de supra, tabul(e) tredecim: a (v) mane et a meridie de Mor(imondo), a monte Sancti Petri. § Tertiadecima petia d(icitu)r in via de Morino, tab(ule) septem et di(midi)a: a monte | via, ab alliis partibus de Mor(imondo). § Quatuordecima petia d(icitu)r in Glaira de Gastoldo, pert(ice) octo et tab(ule) sex: a meridie et a s(ero) de Mor(imondo), a mane de Avo|catis. § Quintadecima petia d(icitu)r in via de Motirono, tabul(e) viginti et octo: a monte via, a mane et a s(ero) de Coclariis. § Sestadecima petia | d(icitu)r ad Motironum, pert(ice) quinque et tab(ule) sex: a meridie et a ser(o) de Mor(imondo), a mane et a monte de Avocatis (w). § Decimaseptima petia d(icitu)r in via de | Morino, tab(ule) treginta (x) et due: a monte via de Morino, ab alliis partibus de Mor(imondo). § Decimaoctava petia d(icitu)r in Braida, pert(ice) tres | minus septem tab(ule): ab omnibus partibus de (y) Mor(imondo). § Decimanona petia d(icitu)r (z) in ca(m)po Mozano, pert(ice) novem et tabul(e) septem: a monte de Avoca|tis, ab alliis partibus de Mor(imondo). § Vigexima petia d(icitu)r ad silvam de Remitta, pert(ice) due et tabul(e) decem et octo: ab omnibus partibus illorum de Mor(imondo). | § Prima petia nemor(um) d(icitu)r in Vallibus, tab(ule) treginta et quatuor: a mane Sancti Petri in Curte, a meridie Guidonis de Carate, a monte | de Mor(imondo). § Secunda petia d(icitu)r ad Ladralem, pert(ice) tres et tab(ule) tres: a s(ero) Guidonis de Carate, a meridie de Mor(imondo). § Tertia petia in vallibus | de subtus, tabul(e) quadraginta et quatuor: a mane Guidonis de Carate, a meridie de Mor(imondo). § Quarta petia item ad Ladralem, tab(ule) quindecim (aa): a mane et | a monte de Mor(imondo), a meridie de Avocatis. § Quinta (bb) petia d(icitu)r in Vallibus, pert(ice) due (cc) et tabul(e) quinque: a meridie heredum Anselmi de Casteleto (dd), | ab alliis partibus de Mor(imondo). § Sesta petia d(icitu)r in via de Motirono, pert(ice) sex et tabul(e) octo: a mane de Avocatis, a meridie via, a ser(o) Sancti | Petri. § Septima petia d(icitu)r ad Paradisum, pert(ice) due et tabul(e) duodecim: a mane de Avocatis, a meridie de Coclariis, a s(ero) et a monte de Mor(imondo); | que autem petiae silvarum et nemorum superrius scripte in hac car(ta) comutationis permanere debeant omni t(em)pore (ee) cum superioribus | et inferioribus (ff) seu cum finibus et accessionibus suis, inintegrum, ita ut am(od)o in antea per omne te(m)pus faciat unaqueque pars | de sua parte, cum heredibus suis vel cum succesoribus suis, vel ille cui dederint, nomine cumutacionis (gg), quiquid voluerint | vel quod utile eis fuerit (hh), sine alter utrius contradic(ione) vel allicuius allie persone; quidem promiser(unt) ambe par(tes), et insuper gua|diam (ii) deder(unt) ad invicem una pars alteri, ita quod una cum (jj) heredibus suis vel cum succesoribus suis defendere et guaren|tare et disbregare ha(bea)t s(upra)s(crip)tas petias silvarum et nemorum ab omni persona omni t(em)pore iure et racione, sub modum | ca(m)bii; insuper convener(unt) inter se quod si illa (kk) petia quem d(icitu)r in via de Garimondo (ll) fuerit inbregata eisdem Anri|co et Mezano, et que est pert(ice) novem minus tabul(e) septem, et que scripta est in hac car(ta), et ipse donus abas et donus Obizo vel eorum | succesores non potuerint disbrigare eam (mm), debent cosultare eisdem Anrico et Mezano vel suis heredibus allias perticas novem | minus tabul(as) septem que sunt in Breda, desupra viam Murinairam: a mane et a meridie de Avocatis, a s(ero)Sancti Petri Celorii. Unde | due car(te) uno tenore rogate sunt (nn) scribi. Quia sic inter eos convenit (oo). Actum Mor(imondi).
(SN) Ego Anricus iudex hanc car(tam) cumutacionis tradidi et scripsi.


(a) A ud(e)cimo.
(b) Lettura incerta.
(c) Segue rasura di una lettera.
(d) A p(r)imiis.
(e) A cumutacio(n)|nis, con la seconda u corr. da a.
(f) A infelri(us).
(g) A Garimodo.
(h) -a nel sopralineo, in corrispondenza di o non depennata.
(i) -d- corr. da c.
(j) A Meclocii; segue rasura di due lettere.
(k) Segue rasura di almeno due lettere.
(l) Fra -e- e -r- rasura di una lettera.
(m) Così A.
(n) Sulla prima o segno abbr. (trattino orizzontale) superfluo.
(o) -i corr. su lettera principiata.
(p) Il primo tratto di -m- corr. da altra lettera.
(q) A uris.
(r) A allis.
(s) A Quita.
(t) A capo.
(u) -e corr. da o.
(v) Precede et (nota tironiana) non cassato.
(w) -c- corr. da t
(x) -g- corr. su lettera principiata.
(y) d- corr. su lettera principiata.
(z) d- corr. da i.
(aa) -d- corr. da q(ui), di cui è ancora visibile il segno abbr. intersecante l'asta inferiore.
(bb) A Quita.
(cc) -e corr. da o.
(dd) A Castelento.
(ee) t- corr. su altre lettere.
(ff) A infariorib(us).
(gg) -ut- su rasura.
(hh) f- corr. su t, come pare.
(ii) A gua|dia(m)dia(m).
(jj) -u- corr. da lettera principiata.
(kk) i- corr. su altra lettera.
(ll) A Garimodo.
(mm) ea(m) nell'interlineo.
(nn) A sut.
(oo) A covenit.

Edizione a cura di Michele Ansani
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi

Informazioni sul sito | Contatti