68
Carta commutationis
1171 giugno 6, Baggio.
La chiesa di S. Martino di Garbaniate, rappresentata da Riccardo prete e preposito della pieve di Cesano Boscone e da Giovanni Vegius prete della detta chiesa di S. Martino e della canonica dei decumani, con il consenso di Obizzo de Badagio di Milano, avvocato della chiesa, dà in permuta a Revegiadus figlio del fu Ambrogio detto Guazoni, pure di Milano, un campo di proprietà della chiesa nel territorio di Garbaniate insieme con il fitto annuo di due staia di pane di frumento, e inoltre sedici soldi di denari nuovi, ricevendo da Revegiadus tre pezze di campo situate nello stesso territorio di Garbaniate. La chiesa di S. Martino, rappresentata dai detti preti, dà inoltre guadia a Revegiadus che difenderà i beni dati in permuta e pone come fideiussori Obizzo de Badagio, Lombardo de Badagio e Ottorino de Moyrano di Garbaniate, massaro della detta chiesa. Revegiadus da parte sua dà guadia alla chiesa di s. Martino, rappresentata dai nominati preti Riccardo e Giovanni, che difenderà le tre pezze di terra da lui date in permuta e pone come fideiussori Obizzo de Badagio e Lombardo de Badagio.
Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 303, n. 109 [A]. Copia semplice del sec. XVIII, G. C. Della Croce, Codex Diplomaticus Mediolanensis, I, 9, ff. 149r-150v.
Sul verso, di mano contemporanea: Carta commutationis quam fecerunt Richardus presbiter ac prepositus plebis de Gizano et Iohannes qui dicitur Vegius presbiter canonice decimane et ecclesie Sancti Martini de Garbaniate, et Revegiadus de Aldanis de petiis tribus camporum iacentibus in territorio de | loco Garbaniate quas ipse Revegiadus eis dedit ad partem suprascripte ecclesie et de campo uno cum stariis .II. de pane de furmento que ipsa ecclesia habebat fictum intus suprascriptum campum quem ipsi eidem Revegiado dederunt, et insuper ipse professus fuit hahere ab eis solidos .XVI. | pro iungia. Seguono altre annotazioni tarde.
Regesto: Occhipinti, Gli Ermenulfi, p. 197.
Cf. Corsi, Note, p. 196; Corsi, I Veneroni, p. 700.
Pergamena di mm. 264/275 x 381/377; in buono stato di conservazione, presenta soltanto una lieve corrosione al margine destro, senza però danno alcuno per la lettura.
Le sottoscrizioni di Riccardo e Giovanni sono autografe e in inchiostro diverso da quello usato dal notai
(SN) Anno dominice incarnationis millesimo centesimo septuagesimo primo, sesto die mensis iunii, indictione quarta.
Conmutatio (a) bone fidei noscitur esse contractus ut vice emptionis optineat firmitatem eodemque nexu obligat contrahentes.
Placuit itaque bona con|venit voluntate inter Richardum presbiterum ac prepositum plebis de Gizano et Iohannem Vegium presbiterum ecclesie Sancti Martini de loco Garbaniate (1) et canonice decimane (2), ibique astante et laudante atque confirmante Obizone qui dicitur de Badagio (3) de civitate Mediolani avocato ipsius | ecclesie Sancti Martini, nec non et inter Revegiadum filium quondam Ambrosii qui dicebatur Guazoni (b) de suprascripta civitate Mediolani, ut in Dei nomine debeant dare sicut a presenti dederunt sibi invicem unus alteri in causa conmutationis. In primis dederunt suprascripti Ricardus (a) presbiter ac prepositus et | Iohannes Vegius presbiter, ex parte suprascripte ecclesie Sancti Martini, eidem Revegiado in causa conmutationis presenti die suo iure (c) habendum, hoc est campum unum iuris ipsius ecclesie Sancti Martini iacentem in territorio de suprascripto loco de Garbaniate, et dicitur Campus de la vinea de scosso, | et staria duo de pane de furmento que ipsa ecclesia Sancti Martini habebat fictum annualiter intus suprascriptum campum, et insuper ipse Revegiadus professus fuit accepisse pro iungia ab eis, ex parte suprascripte ecclesie Sancti Martini, solidos sedecim denariorum novorum; coheret ei a mane Ambrosii | Mulinarii, a meridie via, a sero Merdariolus, a monte ipsius Revegiadi, et est pertice septem et tabule duodecim, et si amplius infra ipsas coherentias inveniri potuerit in integrum, in hac conmutatione permaneat. Unde ad invicem receperunt ad partem ipsius ecclesie Sancti | Martini ipsi Richardus presbiter ac prepositus et Iohannes presbiter ab eodem Revegiado conmutatore suo, similiter in causa conmutationis presenti die iure suprascripte ecclesie Sancti Martini habendum, hoc est petias tres camporum iuris sui quas habere visus est in territorio | de suprascripto loco de Garbaniate. Prima petia dicitur in Braida de Garbaniate; coheret ei a mane via de Badagio et que vadit ad Mediolanum, a meridie et a monte suprascripte ecclesie Sancti Martini, a sero ipsius Revegiadi, et est pertice quattuor et tabule sex et pedes tres. Secunda petia est ibi et dicitur similiter in | Braida de Garbaniate; a mane suprascripte ecclesie Sancti Martini, a meridie Adelardi de Badagio, a sero suprascripti Revegiadi, a monte ipsius ecclesie et accessium inter medium, et est pertice quattuor et tabula una et pedes octo. Tertia petia dicitur similiter in Braida; a mane ipsius Adelardi de Badagio, | a meridie ipsius Adelardi et in parte suprascripte ecclesie, a sero ipsius ecclesie, a monte suprascripti Revegiadi, et est pertice quinque et tabule viginti, et si amplius infra ipsas coherentias inveniri potuerint in integrum, in hac conmutatione permaneat. Quidem et ut ordo legis exposcit (4), ad hanc pre|videndam conmutationem accesserunt duo Deum timentes homines estimatores quorum nomina subter leguntur, qui estimaverunt et dixerunt quod hec conmutatio legibus fieri possit et quod predicta ecclesia meliorem reciperet rem quam daret. His autem rebus superius dictis et conmutatis | cum superioribus et inferioribus seu cum finibus et accessionibus suis in integrum, taliter ipsi conmutatores sibi et invicem unus alteri in causa conmutationis tradiderunt, fatiendum exinde unaquaque (a) pars cum eorum heredibus et successoribus et cui dederint, | iuris proprietarii (d) nomine quicquid voluerint, sine omni unius eorum alterius eorumque heredum et successorum contradictione. Et sposponderunt (a) se ipsi conmutatores invicem unus alteri cum eorum heredibus et successoribus hoc quod ut supra in conmutatione | dederunt in integrum ab omni homine defensare secundum ius et usum. De quibus inter se penam posuerunt ut quis ex ipsis aut eorum heredibus vel successoribus se de hac conmutatione removere presumpserit, et non permanserit in his omnibus ut supra legitur, tunc conponat | illa pars que hoc non conservaverit parti (e) fidem servanti nomine pene suprascriptas omnes res in duplum quas in conmutatione alteri parti dederunt, sicut pro tempore fuerint aut valuerint sub estimatione in eodem loco. Quia sic inter eos convenit. Unde duo carte conmutationis uno tenore rogate et scripte sunt.
Actum subtus porticu case ecclesie de Badagio.
Signum + manuum predictorum Richardi presbiteri ac prepositi, et Iohannis presbiteri et qui dicitur Vegius, et Revegiadi qui hanc cartam conmutationis ut supra fieri rogaverunt.
Signum + manus predicti Obizonis avocati qui hanc conmutationem laudavit et firmavit ut supra.
Signum + manuum Mafeii de Badagio et Ferri de Siliano de suprascripto loco Badagio estimatorum qui estimaverunt et dixerunt ut supra.
Signum + manuum Allamani filii quondam Boccasii Robacastelli, et Obizonis filii Castelli de Armenulfis (5), et Guazonis de Moyrano, et Redaldi de Badagio de suprascripto loco, testium.
Ibique statim coram predictis testibus guadiam dederunt predicti Richardus presbiter et prepositus | et Iohannes presbiter, ex parte suprascripte ecclesie Sancti Martini, eidem Revegiado, ita quod ipsi Ricardus (a) presbiter et prepositus, et Iohannes presbiter, et eorum successores, eidem Revegiado et suis heredibus et cui ipsi dederint, habent defendere et guarentare predictum campum et suprascripta staria | duo de pane de furmento que ipsa ecclesia habebat fictum annualiter intus suprascriptum campum ab omnibus personis omni tempore cum iure et ratione, et exinde posuerunt fideiussores suprascriptum Obizonem avocatum, et Lombardum de Badagio, et Ottorinum de Moyra|no de suprascripto loco Garbaniate massarium ipsius ecclesie, in pena dupli suprascripti campi et suprascriptorum stariorum duorum de pane. Et ipse Revegiadus guadiam dedit eidem Ricardo (a) presbitero et preposito, et Iohanni presbitero, ad partem suprascripte ecclesie Sancti Martini, ita quod ipse Revegiadus | et eius heredes eidem Richardo presbitero et preposito, et Iohanni presbitero, et eorum successorum, et suprascripte ecclesie, et cui dederint, habent defendere et guarentare predictas petias tres camporum ab omnibus personis omni tempore cum iure et ratione, et exinde posuit fideiusso|res suprascriptos Obizonem avocatum de Badagio et Lombardum de Badagio in pena dupli suprascriptarum petiarum trium.
+ Ego Richardus prepositus plebis de Gizano a me facta subscripsi.
+ Ego Iohannes presbiter atque senes et canonicus Sanctæ Marie que dicitur Yemalis et oficialis ecclesiæ Sancti Martini de Carbaniate a me (f) facta subscripsi.
(SN) Ego Anselmus qui dicor de Carate et Vireolus notarius et iudex sacri palatii, tradidi rogatus et scripsi.
(a) Così A.
(b) -o- su rasura.
(c) -e corretta da i.
(d) -e- corretta da i.
(e) A partem.
(f) -e corretta da a.
(1) Per Garbaniate, v. Doc. 1, n. 3.
(2) v. Doc. 64, n. 2.
(3) Sui da Baggio, v. Doc. 1, n. 6.
(4) Cf. Leges Ahistulfi regis, cap. 16, pp. 201-202.
(5) Castello sarà console di Milano nel 1173 (Manaresi, nr. LXXXIV, pp. 119-120: questo documento viene edito più avanti con il numero 79). Sulla famiglia degli Ermenulfi, v. Occhipinti, Gli Ermenulfi.
Edizione a cura di
Annamaria Ambrosioni
Codifica a cura di
Gianmarco Cossandi