Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

(SN) Anno dominice incar(nationis) mill(esim)o cent(esimo) octuag(esim)o tercio, nono kal(endas) marc(ii), indic(ione) prima. Dominus Bonefacius, Dei gr(ati)a Sancte Novar(iensis)| Ecclesie episcopo (a), precepit m(ih)i Ottacio notario ut autenticarem et in actis publicis reddigerem dicta testium qui fuer(unt) producti super | causa que vertitur inter dominum episcopum Terdonen(sem) et abbatissam monasterii Senatoris de Papia, nomina quorum ex parte domine abb(atiss)e | sunt hec: § Petrus Vagus testatur per sacramentum quod bene scit quod utraque ripa super qua est hedificatus pons | de Stafola est domine abb(atiss)e, quod per miliarium unum desuper pontem et subtus est Sancte Marie cum omni honore, et ierbum | est similiter eius allodium, unde infirmi qui in eo habitant coguntur de litibus et mittuntur et eiciuntur per gastaldum | domine abb(atiss)e. § Ardiçonus de Perpetua per sacramentum testatur idem de suprascriptis quod suprascriptus Petrus Vagus testatus fuit. | § Presbiter Albertus sacramento testatur et dicit quod ierbum est allodium domine abb(atiss)e et quod ripa deversus ierbum est abbatisse et | de alia parte. § Ioh(ann)es Oldemarius per sacramentum testatur et dicit se scire quod utraque pars ripe super quas est pons hedificatus | est iuris Sancte Marie, et ierbum similiter, et aqua desuper pontem et desubtus per miliarium unum. § Otto Grassus per sacramentum | testatur et dicit quod pons est hedificatus supra terram abbatisse, nam fluvius est Sancte Marie et subtus et supra, quia in eo (b) habet molendina | et quocu(m)que vult ipsum fluvium ducit; ripa vero aque que est [ultra] pontem est Sancte Marie, quia ab aqua usque ad medium | miliarium tota terra est abb(atiss)e (c), ripa que citra est Sancte Marie est, quia totum ierbum usque ad sedimina Sancti Bobonis est Sancte Marie. | § Ferrus de Fossato testatur per sacramentum quod terra super qua est hedificatus pons est Sancte Marie ex utraque parte. Interrogatus quomodo | scit, dicit quod terra est Sancte Marie ex illa parte Stafolle, et ex illa deversus locum manebant infirmi, quos scit et vidit distrin|gi per abb(atiss)am, et vidit Morum facere et recipere iusticiam sub iudicio abbatisse. § Ioh(ann)es Pillacca testatur sacramento idem | quod suprascriptus Ferrus fecit de suprascriptis omnibus. § Ydus Siccus testatur per sacramentum quod audivit semper quod ierbum totum est Sancte Marie | a strata in sursum que ibat ad pontem veterem, quem fecerat Ioh(ann)es Paradixius de assibus, et vidit quod infirmi distringuntur (d) per | abb(atiss)am, et scit quod terra sup[ra] quam est pons hedificatus est Sancte Marie ex utraque parte, et audivit Morum dicentem in presentia abb(atiss)e | Sygilende: 'domina, pons vester est, et quicquid facio ad honorem Dei et ecclesie Sancte Marie'. § Calvinus sacramento testatur quod terra | ex utraque parte pontis est domine abb(atiss)e et quod infirmi distringuntur per eam. § Andreas Tesauratus testatur per sacramentum | quod ab utraque parte pontis est allodium abb(atiss)e et scit quia ab una parte, ex quo recordatur, vidit nuncios abb(atiss)e habere | quartum; ab alia parte vidit infirmos habitantes in gerbo distringi per abb(atiss)am et nuncios eius, et d(icitu)r gerbum Sancte Marie. | § Ioh(ann)es Raviolus testatur per sacramentum. De facto comitis Garibaldi et latronum et meretricum, idem quod Aribertus per duodecim | annos. Quod utraque pars ripe pontis sit abb(atiss)e, quia audivit tenere gerbum per abb(atiss)am et ab alia parte habere quartum. | De prohibitione misse scit quia mastram versavit. Quod sit in comitatu non credit, quod [in] strata credit, et dixit quod mastra non | stetit precepto archipresbiteri. § Lafrancus Raxonatus iuratus testatur quod pons est ex utraque parte ripe super terram abb(atiss)e, | quia ab una parte habet quartum, ab alia distringuntur infirmi per eam qui sunt in gerbo; et semper audivit [gerbu]m esse | monasterii Senatoris, et hoc recordatur per triginta annos. De aliis questionibus nescit. Actum in civitate Novariensi, in curia | iamdicti domini Bonefacii episcopi (e), sub ulmo. § Interfuerunt testes dominus Ugo [Tu]r[n]iellus Novariensis archidiaconus, Marcius | de Castello, Petrus Piçardus de Novaria, Lixiardus [ca]us[idicu]s, I[aco]bus [Bozus], [Campa]nexius causidicus de Papia, | Iacobus Civolla, Ugo Ad[vo]cat[us] de Papia, Ioh(ann)es Gastaldus de Viqueria, Paganus filius Nycholay Gabbi de Papia, Ydo Suavis | causidicus de Terdona, Gaffarus conversus monasterii S[ena]toris de Pap[ia].
(SN) Ego Ottacius Novar(iensis) sacri palac(ii) notarius de ma[ndato i]am[dicti] d[omini] Bonefacii Novar(iensis) episcopi dicta | suprascriptorum testium [autenti]cavi et in formam publici [in]strumenti redegi et scripsi [at]que s(ub)s(crips)i.

(a) Così A.
(b) i(n) eo nell'interlineo con segno di richiamo.
(c) -e corr. da o, come pare.
(d) La prima i corr. su e
(e) ep(iscop)i nell'interlineo, con segno di richiamo.

Edizione a cura di Mirella Baretta
Codifica a cura di Baretta, Mazzoleni